a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

Milletlerarası Ticaret Odası, bu tehlikeyi bertaraf etmek amacıyla, milletlerarası
ticarette kullanılan teri<strong>mler</strong>in anlamları hakkında gör<strong>ü</strong>ş birliği sağlamak <strong>ü</strong>zere, önce
1923 daha sonra da 1928 yıllarınnda, Incoterms’in selefi olan Ticarî Teri<strong>mler</strong> Kitabı’nı
(Trade Terms) yayınlamıştır 37 . Ticarî Teri<strong>mler</strong> Kitabı’nın hazırlanmasıyla, tarafların
uygulamalarının, bir diğer <strong>ü</strong>lkede geçerli olup olmadığını bilmemelerinden doğan
g<strong>ü</strong>çl<strong>ü</strong>kleri giderme amaçlanmıştı. Bununla birlikte, teri<strong>mler</strong>in yorumlanmasında
yeknesaklığın bulunmamasından kaynaklanan g<strong>ü</strong>çl<strong>ü</strong>kler bertaraf edilememişti 38 .
Milletlerarası Ticaret Odası, bu g<strong>ü</strong>çl<strong>ü</strong>ğ<strong>ü</strong> de aşmak ve aynı zamanda tarafların hak ve
y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>klerini tanımlamak <strong>ü</strong>zere, ilki 1936 yılında kabul edilen ve Incoterms
(International Commercial Terms) olarak anılan, Ticarî Teri<strong>mler</strong>in Yorumuna İlişkin
Milletlerarası Kurallar’ı (International Rules for the Interpretation of Trade Terms)
hazırlamıştır. 1953, 1967, 1976, 1980, 1990 ve son olarak da 2000 39 yılında
milletlerarası ticaretin kaydettiği iktisadî, hukukî ve teknolojik gelişmeler
doğrultusunda s<strong>ü</strong>rekli olarak yenilenen Incoterms, halihazırda milletlerarası satışlarda
en çok kullanılan 13 ticarî terimin yeknesak yorumunu ve tarafların hak ve
y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>klerini gösteren kurallardan oluşmaktadır.
Incoterms 2000’de, “yansıma yöntemi” (mirror method) 40 olarak adlandırılan
bir yöntem kullanılmak suretiyle, 13 ticarî terim E, F, C, D 41 olarak dört gruba ayrılmış
ve bu grupların her birinde tarafların hak ve y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>kleri, on ana başlık altında ve
karşılıklı olarak d<strong>ü</strong>zenlemiştir.
D<strong>ü</strong>nya çapında yaygın bir uygulama bulan Incoterms 2000’de, satıcının sigorta
teminatı sağlama borcu, sadece CIF ve CIP teri<strong>mler</strong>i için öngör<strong>ü</strong>lm<strong>ü</strong>ş; ancak bu
37 Doğan, F. : Incoterms 2000, Tarhi Gelişimi-Geçerlilik Kaynağı-M<strong>ü</strong>nferit Klozlar-Son Değişiklikler, Prof. Dr.
Ömer Teoman’a 55. Yaş Armağanı, İstanbul 2002, sh.339.
38 Kalps<strong>ü</strong>z, Denizaşırı Satışlar, sh.108.
39 International Rules for the Interpretation of Trade Terms 2000, International Chamber of Commerce,
Pu<strong>bl</strong>ication no.560, Paris 1999. Incoterms 2000, E. H. Erdem tarafından T<strong>ü</strong>rkçe’ye çevrilmiş ve Milletlerarası
Ticaret Odası T<strong>ü</strong>rkiye Millî Komi<strong>tes</strong>i’nce yayınlanmıştır: Ticarî Teri<strong>mler</strong>le İlgili Milletlerarası Ticaret Odası’nın
Resmî Kuralları için Açıklamalar, Incoterms 2000, Milletlerarası Ticaret Odası Yayın no.560, An<strong>kara</strong> 2000. Bu
çalışmada Incoterms 2000’e yapılan yollamalarda bu T<strong>ü</strong>rkçe yayın esas alınmıştır.
40 Erdem, H. E : Incoterms 2000, Prof. Dr. Hayri Domaniç’e 80. Yaş Armağanı, C.I, İstanbul 2001, sh.197.
41 Grup E : EXW (ex work = işyerinde <strong>tes</strong>lim); Grup F : FCA (free carrier airport = taşıyıcıya masrafsız), FAS
(free alongside ship = gemi doğrultusunda masrafsız), FOB (free on board = gemide masrafsız); Grup C : CFR
(cost and freight = mal bedeli ve navlun), CIF (cost, insurance, freight = mal bedeli, sigorta ve navlun), CPT
(carriage paid to = taşıma ödenmiş olarak), CIP (cost and insurance paid = taşıma ve sigorta ödenmiş olarak);
Grup D : DAF (delivered at frontier = sınırda <strong>tes</strong>lim), DES (delivered ex ship = gemide <strong>tes</strong>lim), DEQ (delivered
ex quay = rıhtımda <strong>tes</strong>lim), DDU (delivered duty unpaid = g<strong>ü</strong>mr<strong>ü</strong>k resmi ödenmeksizin <strong>tes</strong>lim), DDP (delivered
duty paid = g<strong>ü</strong>mr<strong>ü</strong>k resmi ödenmiş olarak <strong>tes</strong>lim).
11