a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

hususunda sigortacı ile kayıtsız şartsız işbirliği yapmakla m<strong>ü</strong>kelleftir. Sigortalı gerek
kendisinin, gerek gönderen veya gönderilenin ve bunların adamlarının bu tedbirleri
almaktaki ihmali sonucunda sigortacının uğrayacağı zarardan sorumludur. Böylelikle
sigortalı, hem sigortacının halefiyet hakkının doğmasından önce, hem de bu hakkın
kullanılması aşamasında, sigortacıya yardımcı olmak ve hakkın kullanılmasını
engelleyecek davranışlardan kaçınmakla y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong> tutulmuştur. Bu anlamda,
sigortalının örneğin, borçluyu ibra etmesi 465 nedeniyle sigortacının halefiyet hakkını
kullanamaması halinde, sigortacının bu nedenle uğradığı zarara sigortalı katlanacaktır.
II. SİF SATIŞTA SİGORTA SÖZLEŞMESİİ SOA ERMESİ
Sigorta sözleşmesi, sözleşmenin içeriğinden, kanundan veya taraf iradesinden
doğan çeşitli sebeplerle kendiliğinden veya bildirimde bulunulmak suretiyle sona
erebilir.
Sona erme sebeplerinden ilki, sözleşmenin s<strong>ü</strong>resinin dolmasıdır 466 . Özellikle
zaman poliçeleri 467 bakımından geçerli olan bu durum, sözleşmede <strong>kara</strong>rlaştırılmış
olması halinde, diğer poliçeler bakımından da geçerli olacaktır. Böylece, <strong>kara</strong>rlaştırılan
s<strong>ü</strong>renin dolması ile birlikte, sözleşme de kendiliğinden sona erer, ayrıca ihbarda
bulunulması gerekmez 468 . TTK.nın 1389. maddesine göre, sözleşme, s<strong>ü</strong>re <strong>ü</strong>zerine
yapılmış ise, öngör<strong>ü</strong>len s<strong>ü</strong>renin son g<strong>ü</strong>n<strong>ü</strong> saat on ikide sona erer. Sözleşmenin sona
ereceği tarihin poliçede gösterilmemiş olması halinde ise, TTK.nın 1282. maddesine
465
Sigortacının halefiyet hakkının doğmasından sonra yapılan ibra, halefiyetin ileri s<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong>lmesini engellemez; zira
bu ândan sonra <strong>ü</strong>ç<strong>ü</strong>nc<strong>ü</strong> kişiye karşı olan talep hakları sigortacıya geçmiş olduğundan, sigortalının bu haklar
<strong>ü</strong>zerinde tasarrufta bulunması m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>n değildir (Bilge, agm., sh.73; Çeker, age., sh.81; Kender, age., sh.270;
Tekil, agm., sh.130). Sigortalının, hen<strong>ü</strong>z riziko gerçekleşmeden önce, muhtemel zararın borçlusundan hiçbir
tazminat talebinde bulunmayacağını taahh<strong>ü</strong>t ettiği sorumsuzluk kayıtları ise, sigortacıya karşı ileri
s<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong>lebilecektir. Bu durumda iki olasılık ortaya çıkar: sigortalı sigorta sözleşmesinin akdedilmesinden önce bu
t<strong>ü</strong>r bir sorumsuzluk anlaşması yapmış ve bunu sigortacıya bildirmemiş ise, sözleşmenin yapıldığı sıradaki ihbar
m<strong>ü</strong>kellefiyetini ihlâl etmiş olur ve sigortacının, tazminatı ödemiş olsa bile sözleşmeden cayma hakkı doğar. Zira,
halefiyet hakkının kullanılmasına ilişkin hususlar, prime etkili hususlardandır ve sigortacıya bildirilmesi gerekir
(Bozer, A. : Sigortacının R<strong>ü</strong>cu Hakkı, Batider 1964, C.II, S.3, sh.479; aynı gör<strong>ü</strong>şte Kender, age., sh.272).
Sigortalı, sigorta sözleşmesinin yapılmasından sonra ve fakat sigorta tazminatının ödenmesinden önce,
sorumsuzluk anlaşması ile sigortacının haklarına zarar vermiş bulunursa, bu durumda TTK m.1361/III ve
ENSGŞ m.15/IV uyarınca, sigortacının uğradığı zarardan sorumlu olacaktır.
466
Bozer, Sigorta Hukuku, sh.70; Kender, age., sh.261; Kubilay, age., sh.171; Ulaş, age., sh.93..
467
Bkz. yuk. sh.79-80.
468
Sözleşmede, belirlenen s<strong>ü</strong>renin sonunda feshi ihbarda bulunulmaması halinde sözleşmenin uzamış sayılacağı
<strong>kara</strong>rlaştırılmış olabilir. Bu durumda sözleşmenin ne kadar bir s<strong>ü</strong>re için uzamış kabul edileceği
<strong>kara</strong>rlaştırılmamış ise, uzamanın bir yıl için olduğu kabul edilmektedir (Bozer, Sigorta Hukuku, sh.71). Buna
karşılık, feshi ihbarda bulunularak sözleşmenin sona erdirilmesi tercih edilirse, bu ihbarın TTK m. 20’ye uygun
olarak yapılması gerekir.
145