a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

Sigorta tazminatının kural olarak alıcıya ödenmesi gerekmekle birlikte, bu
husus bakımından temas edilmesi gereken bir nokta da alıcıya kredi veren rehin hakkı
sahibi bankanın sigorta tazminatı <strong>ü</strong>zerinde hak sahibi olarak kabul edilip edilmeyeceği
meselesidir. Bankanın, rehinli alacaklı olarak, sigorta tazminatı <strong>ü</strong>zerinde hak talep
etmesi, sigortanın malik menfaatini veya rehinli alacaklı menfaatini temin etmek <strong>ü</strong>zere
yapılmış olmasına göre, farklı hukukî sonuçlar doğurmakta ve yine teminat altına
alınan sigorta menfaatinin t<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong>ne bağlı olarak farklı tartışmaları g<strong>ü</strong>ndeme
getirmektedir. Bu sebeplerle meseleye, sigortaya esas olan menfaatler ayrı ayrı
değerlendirilmek suretiyle yaklaşmak gerekmektedir.
Bankanın, sigorta poliçesinde alıcının yanısıra “dain – m<strong>ü</strong>rtehin” sıfatıyla
rehinli alacaklı olarak gösterildiği; yani ortada sadece, malik menfaatine 439 satıcı
tarafından yapılmış olan sigorta sözleşmesinin bulunduğu ilk halde, sigorta
tazminatının, rehnin kapsamına dahil olup olmadığı tartışmalıdır. Kanunkoyucu, bazı
hallerde malik menfaatini temin etmek <strong>ü</strong>zere yapılan sigortadan doğan tazminat
alacağının, rehnin kapsamına dahil olduğunu h<strong>ü</strong>kme bağlamıştır 440 . Bir taşınır mal
<strong>ü</strong>zerindeki malik menfaatini teminat altına alan sigortadan doğan tazminat alacağının,
aynı taşınır <strong>ü</strong>zerindeki rehinli alacak bakımından kaim değer teşkil edeceğine ilişkin
olarak ise, herhangi bir kanun h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong> yoktur. Sadece, MK.nın 798. maddesinin II.
fıkrasında intifa hakkının sigorta ve kamulaştırma gibi durumlarda, hakkın konusu
yerine geçen karşılık <strong>ü</strong>zerinde devam edeceği h<strong>ü</strong>kme bağlanmış bulunmaktadır. Bir
gör<strong>ü</strong>şe göre, rehin hakkının sigorta tazminatı <strong>ü</strong>zerinde de devam etmesi, ancak açık bir
439 Sigorta poliçesinde alıcının yanısıra rehinli alacaklı bankanın da “dain- m<strong>ü</strong>rtehin” sıfatıyla gösterildiği
hallerde, sigortanın alıcının malik menfaatini temin etmek <strong>ü</strong>zere yapılmış olduğu hakkında bkz. yuk. sh.65-67.
440 Gemi ipoteği bakımından, TTK. m. 901/I; hava aracı <strong>ü</strong>zerinde ipotek kurulması bakımından, TSHK. m. 77’de
sigorta tazminatının rehinli alacak için kaim değer teşkil ettiği açıkça d<strong>ü</strong>zenlenmiştir. Taşınmaz ipoteği
bakımından ise, konuya ilişkin açık bir kanun h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong> bulunmamakla birlikte, doktrinde, MK. m. 879/I’in
muaccel sigorta tazminatının malike ancak b<strong>ü</strong>t<strong>ü</strong>n rehinli alacaklıların rızasıyla ödenebileceği yön<strong>ü</strong>ndeki
h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>nden hareket eden hâkim gör<strong>ü</strong>şe göre, sigorta tazminatı taşınmaz ipoteğinin kapsamına dahildir (Akipek,
J. G. : T<strong>ü</strong>rk Eşya Hukuku, An<strong>kara</strong> 1974, sh.173; Arkan, S. : İpotekli Gayrımenkul<strong>ü</strong>n Sigortalanması Halinde
Alacaklının Hukukî Durumu, Batider 1988, C.XIV, S.3, sh.64; Davran, B. : Rehin Hukuku Dersleri, İstanbul
1972, sh.16-17; Eriş, age., sh.1078; Ertaş, Ş. : Eşya Hukuku, İzmir 1997, sh.489; G<strong>ü</strong>rsoy, K. T./Eren,
F./Cansel, E. : T<strong>ü</strong>rk Eşya Hukuku, An<strong>kara</strong> 1978, sh.1078; Köpr<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>, B./Kaneti, S. : Sınırlı Aynî Haklar,
İstanbul 1982-1983, sh.273; Oğuzman, M. K./Seliçi, O. : Eşya Hukuku, İstanbul 1992, sh.821-822; Reisoğlu,
S. : Medenî Kanun Açısından İpotek İşle<strong>mler</strong>i ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, An<strong>kara</strong> 1978, sh.32).
Aksi yöndeki gör<strong>ü</strong>şe göre ise, MK. m.879/I’de, muaccel sigorta tazminatının ancak taşınmaz <strong>ü</strong>zerinde rehin
hakkını haiz olan b<strong>ü</strong>t<strong>ü</strong>n alacaklıların rızası ile malike verilebileceği h<strong>ü</strong>kme bağlanmış olup, onun sigortalanan
menfaat yerine kaim olarak ipotek alacaklılarının hakkının, sigorta tazminatı <strong>ü</strong>zerinde devam edeceğine ilişkin
olarak bir açıklık yoktur. Ayrıca, sigorta tazminatının rehinli alacaklılarının rızası alınmaksızın malike
ödenememesi, alacaklılara ödenmesi anlamına gelmez (Kalps<strong>ü</strong>z, T. : Gemi Rehni, An<strong>kara</strong> 2001/V, sh.95-96).
138