a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

fıkrasında da aynı esas benimsenmiş ve sigorta teminatının başlaması, malların
poliçede gösterilen ardiyeden veya depolama yerinden, taşınmak <strong>ü</strong>zere ayrılmasına
bağlanmıştır.
Burada <strong>ü</strong>zerinde durulması gereken bir husus da, malların, sigorta
sözleşmesinin akdedilmesinden önce hasar veya zıyaa uğramış olmaları halinde,
sigorta teminatının işleyip işlemeyeceğidir. Sif satışlar bakımından özellikle y<strong>ü</strong>zen
malların satılması dolayısıyla karşılaşılabilecek bu durum, TTK.nın 1344. maddesinde
d<strong>ü</strong>zenlenmiştir. Buna göre; sigorta sözleşmesinin yapıldığı sırada zararın oluşmuş
olduğu veya oluşması olasılığının kalmadığı, taraflarca bilinmiyorsa, sözleşme
geçerlidir. Taraflardan biri durumu biliyorsa, sözleşme durumu bilmeyen tarafı
bağlamaz. Ancak, sigorta ettiren durumu biliyor, sigortacı bilmiyorsa; sigortacı
sorumluluktan kurtulacağı gibi primin tamamına da hak kazanır 407 . ENSGŞ.nin 12.
maddesinde de aynı husus d<strong>ü</strong>zenlenmiş ve fakat sigorta ettirenin, rizikonun
gerçekleşmiş olduğunu bilmesi veya bilmesinin gerekmesi halinde sigortacının
sorumluluktan kurtulacağı ve sözleşme temsilci tarafından akdedilmiş ise, temsilcinin
yanısıra sigorta ettirenin şahsının da dikkate alınacağı h<strong>ü</strong>kme bağlanmıştır. TTK.nın
1344. maddesi, 1264/II ile emredici nitelikte sayıldığından, bu h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>n genel şartlarla
genişletilmesi m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>n değildir. Dolayısıyla, sigorta ettirenin, rizikonun
gerçekleştiğini bilmesi gerekip gerekmediği, d<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong>stl<strong>ü</strong>k ve iyiniyet kuralına göre, <strong>tes</strong>pit
edilmelidir. Sözleşmenin, bu şekilde geçmişe etkili (retrospective) hale getirilmesi,
EYK.nın 11. maddesinin II. fıkrasında yer alan “zarar olsun veya olmasın” (lost or not
lost) klozu ile de söz konusu olmaktadır. Bu h<strong>ü</strong>kme göre de, rizikonun sözleşmenin
akdedilmesinden önce gerçekleşmesi halinde sigorta ettiren tazminat talebinde
bulunabilir; ancak bu hak sigorta ettirenin rizikonun gerçekleşmiş bulunduğunu
bildiği, sigortacıların ise, bilmediği hallerde d<strong>ü</strong>şer. Böylece; zarar olsun veya olmasın
407 MIA m. 6’da da benzer bir d<strong>ü</strong>zenlemeye yer verilmiştir. Buna göre; mallar “zarar olsun veya olmasın” şartı
ile sigortalanmışsa, sigorta ettirenin, sözleşmenin akdedildiği sırada zıyaın gerçekleşmiş bulunduğundan
haberdar olmaması kaydıyla, sözleşme geçerli olacaktır. Sigorta ettirenin, rizikonun gerçekleşmiş olduğunu
bildiği halde susması, esasa ilişkin bir hususun gizlenmesi anlamına geldiğinden, bu durumda sigortacı
sorumluluktan kurtulmaktadır (Chorley/Giles, age., sh.286; Templeman/Greenacre, age., sh.51). İngiliz
hukuku ile T<strong>ü</strong>rk hukuku arasında söz konusu şart bakımından tek fark, T<strong>ü</strong>rk hukukunda, bu şart sözleşmeye
eklenmemiş olsa bile, (TTK m.1344 emredici olduğundan) sigortacının yine de sorumlu olmasından
kaynaklanmaktadır. Oysa, İngiliz hukukunda lost or not lost klozunun sözleşmeye eklenmesi veya sözleşmeden
tarafların iradesinin bu yönde olduğunun anlaşılması, bu klozun uygulanması için şarttır.
127