a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

kesin bir y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>k altına girmekten kaçınmışlardır 16 . Bu dönemde, satım konusu
malların daha çok l<strong>ü</strong>ks t<strong>ü</strong>ketim maddelerinden oluştuğu ve alıcıların, kendilerini
g<strong>ü</strong>vende hissetmeleri ve deniz risklerini <strong>ü</strong>zerlerine almamak şartı ile satım sözleşmesi
akdetmeye yanaştıkları m<strong>ü</strong>şahade olunmuştur. Boşaltmada satışlar öncelikle Fransız
deniz hukuku çevresinde, deniz ticaretinin satış sözleşmesine dahil edildiği 1820’li
yıllarda doğmuş ve bu satış t<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong>ne ilişkin ilk <strong>kara</strong>rlar da yine bu <strong>ü</strong>lke mahkemeleri
tarafından verilmiştir 17 .
dönemi
Denizaşırı satışların ortaya çıkışında <strong>ü</strong>ç aşamayı birbirinden ayırdetmek gerekir:
1. Denizaşırı satışların ortaya çıkışından 1834 yılına kadar s<strong>ü</strong>ren teredd<strong>ü</strong>t
2. 1834 yılından 1850 yılına kadar s<strong>ü</strong>ren gelişme dönemi
3. 1850 yılından sonra y<strong>ü</strong>klemede satışların, özellikle de sif satışın ortaya
çıktığı dönem
Denizaşırı satışların ortaya çıkmasından 1850 yılına kadar s<strong>ü</strong>ren ilk iki
dönemin, Fransız millî hukukunun etkisinde kaldığı, sif satışların belirdiği son döneme
ise, İngiliz ve Alman deniz hukuku çevrelerinin <strong>tes</strong>ir ettiği gör<strong>ü</strong>lmektedir 18 .
Denizlerde ulaşım aracı olarak yelkenli, ahşap gemilerin kullanılmakta olduğu
ilk iki dönemde, satıcılar, satım sözleşmesini ilk olarak “geminin salimen varması
şartı”na bağlamışlar, ardından da “geminin tayini suretiyle yapılan satış”a
yönelmişlerdir. Böylece satıcının, malların yolda kısmen ya da tamamen hasara
uğraması halinde sorumluluğunun doğması engellenmiş oluyor ve alıcıya herhangi bir
tazminat ödemesi veya yeniden mal göndermesi gerekmiyordu 19 . Yelkenli gemilerle
yapılan yavaş ve tehlikeli deniz yolculuklarına uygun bir denizaşırı satış tipi olan
geminin tayini suretiyle satış, XIX. y<strong>ü</strong>zyılın ortalarından itibaren buharlı gemilerin
ortaya çıkması ile birlikte ihtiyaçları karşılamaktan uzaklaşmıştır. Buharlı gemilerle,
önceden belirlenmiş bir hat boyunca ve belirli bir hareket ve varış tarifesine bağlı
olarak yapılan d<strong>ü</strong>zenli posta seferlerinin başlaması, geminin tayini suretiyle yapılan
16 Erdem, age., sh.6.
17 Kalps<strong>ü</strong>z, T. : Denizaşırı Satışlar (Giriş-Boşaltmada Satışlar), An<strong>kara</strong> 1967, sh.176.
18 Kalps<strong>ü</strong>z, Denizaşırı Satışlar, sh.176-177.
19 Erdem, age., sh.6
6