a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

maddenin uygulanması gerekir 368 . Buna göre, sigorta primi sigorta ettirenin
ikametgâhında ödenir. Poliçede, primin sigortacının veya acen<strong>tes</strong>inin ikametgâhında
ödeneceğine ilişkin şart varsa, bu şarta uyulur. Ancak, şarta rağmen sigorta primi fiilen
sigorta ettirenin ikametgâhında ödenmekte ise, şart yok sayılır.
Prim borcunun ifa edilmemesinin sonuçlarına da deniz sigortasına ilişkin
h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong> arasında rastlanılamamaktadır. Bu konuda, TTK.nın 1264. maddesinin I.
fıkrasında BK.ya yapılan yollama uyarınca, BK.nın 101 vd. maddeleri
uygulanacaktır 369 . Buna göre, prim borcunun ödeneceği tarihin poliçede açıkça
gösterilmiş olması halinde, sigorta ettirenin muaccel hale gelmiş prim borcunu
ödememiş olması m<strong>ü</strong>temerrit sayılması için yeterlidir. Ancak, bu tarih
gösterilmemişse, sigortacının, sigorta ettireni temerr<strong>ü</strong>de d<strong>ü</strong>ş<strong>ü</strong>rmek için ihtarda
bulunması gerekir. İhtarın, d<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong>stl<strong>ü</strong>k kuralı uyarınca gerekli olmadığı hallerde de
sigorta ettiren, sadece muacceliyet şartının gerçekleşmesi ile temerr<strong>ü</strong>de d<strong>ü</strong>şm<strong>ü</strong>ş olur 370 .
Böylece, sigortacı BK.nın 106 vd. maddelerinden doğan haklarını kullanabilir.
TTK.nın 1449. maddesinde ise, sigortacıya takas olanağı tanınmıştır. Bu h<strong>ü</strong>kme
göre, sigortacı sigorta ettirene karşı mevcut olan alacağını, bu alacak sigortalı için
yapılan sigortadan doğmak koşuluyla, sigortalının tazminat alacağı ile takas edebilir.
Şu halde, riziko gerçekleştiğinde, sigorta ettirenin ödemediği prim miktarı, sigortalının
tazminat alacağından indirilecek; böylece alıcı, bir kez sif bedeli içinde, bir kez de
sigortacının tazminatta yapacağı indirim neticesinde olmak <strong>ü</strong>zere, aynı borcu iki kez
ödemek zorunda kalacaktır. TTK.nın 1449. maddesi, Incoterms’in sif satışa ilişkin A3
368
Aksi yöndeki gör<strong>ü</strong>şe göre, prim ödeme borcunun ifa yeri BK m. 73 uyarınca <strong>tes</strong>pit edilmelidir
(İzveren/Franko/Çalık, age., sh.433).
369
Kara sigortalarında, prim ödeme borcunda temerr<strong>ü</strong>t TTK.nın (21.6.1994 tarih ve 537 sayılı KHK’nin 3.
maddesi ile değişik) 1297. maddesinde d<strong>ü</strong>zenlenmiş; ancak anılan h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>m, 537 sayılı KHK’nin kanunî
dayanağını oluşturan 3991 sayılı yetki kanununun, Anayasa Mahkemesi tarafından 29.11.1994 tarih ve 1994/68-
80 sayılı <strong>kara</strong>r ile iptal edilmesi <strong>ü</strong>zerine, bu iptal <strong>kara</strong>rına dayanılarak, Anayasa Mahkemesine yapılan başvuru
sonucunda, 537 sayılı KHK’nin TTK.nın 1295. ve 1297. maddelerinde değişiklik yapan 2. ve 3. maddeleri de
Anayasa Mahkemesi tarafından 11.3.1997 tarih ve 1997/24-35 sayılı <strong>kara</strong>r ile iptal edilmiştir. Karar, Resmî
Gazete’de yayımlanmasından (RG., 16.10.1997, S.23142) altı ay sonra y<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong>rl<strong>ü</strong>ğe girmiş ve bu ândan sonra prim
ödeme borcunda temerr<strong>ü</strong>de d<strong>ü</strong>ş<strong>ü</strong>lmesi halinde hangi h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>n uygulanacağı sorunu doğmuştur. Bir gör<strong>ü</strong>şe göre;
TTK m. 1297, sözleşmelere eklenmekle artık, sözleşme h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong> haline gelmiştir ve sözleşme h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>n<strong>ü</strong>n öncelikle
uygulanması gerekir (Şeker, Z. : Sigorta Ettirenin Taksitlendirilmiş Prim Ödeme Borcunda Temerr<strong>ü</strong>de
D<strong>ü</strong>şmesinin Sonuçları, GHFD 2002, Yıl:1, S.1, sh.657). Ancak, 20.9.1999, E. 1999/4923, K. 1999/7901 sayılı
<strong>kara</strong>rda, 537 sayılı KHK’nin iptalinin bir kanun boşluğu yaratmayacağı; zira TTK m.1264/I uyarınca BK m.101
vd. h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>inin uygulanacağı, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen bir h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>mle aynı içeriği haiz bir
h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>n, sözleşme şartı olarak uygulanmasının m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>n olmadığı h<strong>ü</strong>kme bağlanmıştır. Bu <strong>kara</strong>rın
değerlendirmesi için bkz. Şeker, Temerr<strong>ü</strong>t, sh.656-659.
370
Oğuzman / Öz, sh.284-289.
112