a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

Prim miktarı, TTK.nın 1266. maddesinin I. fıkrasının 5. bendinde, poliçenin
zorunlu unsurları arasında sayılmıştır. Bununla birlikte, poliçede sigorta bedelinin
gösterildiği hallerde, prim miktarının gösterilmemiş olması, sözleşmeyi geçersiz
kılmaz; zira, sigorta bedelinin belirli oluşu, prim miktarının <strong>tes</strong>pit edilebilmesine
olanak sağlar 366 .
Aksine sözleşme yoksa, primin sözleşme yapılır yapılmaz ve poliçenin <strong>tes</strong>limi
karşılığında ödenmesi gerekir (TTK m. 1371/I). ENSGŞ.nin 27. maddesinin I.
fıkrasına göre ise, sigorta priminin, poliçenin <strong>tes</strong>limi ile ve poliçenin derhal <strong>tes</strong>liminin
olağan olmadığı hallerde sözleşmenin yapılması ile ödenmesi gerekir. Prim borcunun
muaccel olacağı âna ilişkin olan bu h<strong>ü</strong>kme, TTK.nın 1295. maddenin III. fıkrası ile bir
istisna getirilmiştir. Anılan h<strong>ü</strong>kme göre, <strong>kara</strong>da ve denizde mal taşıma işlerine ait
sigortada, sigorta primi, hen<strong>ü</strong>z poliçe d<strong>ü</strong>zenlenmemiş olsa bile, sözleşmenin yapıldığı
ânda muaccel olur. TTK.nın 1295. maddesi, nisbî emredici nitelikte olduğundan, prim
borcunun sözleşmenin yapıldığı ândan daha önce muaccel olacağına dair sözleşme
h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>i geçersizdir; ancak bu ândan sonraki bir tarihte muaccel olacağı
<strong>kara</strong>rlaştırılabilir. Prim taksitlere bağlanmışsa, sonraki pri<strong>mler</strong>in ne zaman muaccel
olacağına ilişkin bir kanun h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong> bulunmamaktadır. Sözleşmede aksi
<strong>kara</strong>rlaştırılmadıkça, her bir taksit, ait olduğu sigorta devresinin ilk g<strong>ü</strong>n<strong>ü</strong> ödenmelidir
(BK m.74). ENSGŞ.nin 27. maddesinin II. fıkrasında ise, “her hal<strong>ü</strong>kârda sigortacının
deruhte ettiği riziko işlemeye başlamakla, sigorta <strong>ü</strong>cretinin tamamı sigortacı için
m<strong>ü</strong>k<strong>tes</strong>ep olur” h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>ne yer verilmiştir. Buna göre, rizikonun gerçekleşme s<strong>ü</strong>recinin
başlaması halinde 367 , sigortacı primin tamamına hak kazanacaktır.
Deniz sigortalarında primin ödenme yeri hakkında özel bir h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>m
bulunmamaktadır. Bu konuda, TTK.nın 1264. maddesinde yer alan ve sigorta
kitabında h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>m bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>inin uygulanmasını
öngören h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>mden yola çıkılarak, <strong>kara</strong> sigortalarında primi ödeme yerine ilişkin 1296.
366 Bozer, Sigorta Hukuku, sh.49; Kender, age., sh.161; Şenocak, age., sh.206. Bu durumda, prim miktarı,
Bakanlıkça onaylanmış tarifelere göre belirlenir (TTK m. 1294/I). Prim tarifesinin sigorta şirketleri tarafından
serbestçe tayin edildiği siste<strong>mler</strong>de, prim miktarının gösterilmemiş olmasının sözleşmeyi geçersiz kılacağına
ilişkin aksi gör<strong>ü</strong>ş için bkz. Arseven, age., sh.120.
367 H<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>mdeki “riziko işlemeye başlamakla” ifadesi, sigorta teminatının başlamasına yönelik değildir; zira
sigorta teminatı, sözleşmenin akdedilmesi ile başlamaktadır ve sigorta priminin, sözleşmenin akdedilmesi ile
muaccel olacağına I. fıkrada değinilmiştir.
111