a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

edileceği d<strong>ü</strong>zenlenmiştir 355 . Sigorta ettiren veya sigortalı, makûl, d<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong>st ve özenli bir
kimsenin aynı durumda bulunması halinde, yararlı olarak değerlendireceği tedbirleri
almakla m<strong>ü</strong>kelleftir 356 . Örneğin, hasar görm<strong>ü</strong>ş malların bir ara limanda bakım <strong>ü</strong>creti,
bu t<strong>ü</strong>r tedbirlerdendir. Sigortacının, bu masraflardan sorumlu olması bakımından,
alınan tedbirlerin başarılı bir sonuç vermiş olup olmamasının bir önemi yoktur 357 . Bu
tedbirler alınırken, olanaklı ise, sigortacıya danışılması zorunludur. Bununla birlikte,
sigortacının talimatları, açıkça anlamsızsa veya amaca hizmet etmiyorsa, ya da bu
talimatın yerine getirilmesi m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>n değilse, sigortacının talimatına uyulmayabilir 358 .
EYK.nın “Feragat Klozu” (Waiver Clause) başlıklı 17. maddesine göre; sigorta
ettiren veya sigortacıların, sigorta edilen malları kurtarmaya, korumaya veya elde
etmeye yönelik olarak aldıkları tedbirler, bırakmanın kabul<strong>ü</strong> veya bırakmadan feragat
anlamına gelmez ve her iki tarafın da haklarına halel getirmez. Bu h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>n sevk ediliş
amacı, h<strong>ü</strong>kmî tam zıya halinde, tarafların tedbir almalarının, sigorta ettiren bakımından
bırakma hakkını kullanmaktan feragat; sigortacı bakımından da bırakmayı kabul
olarak değerlendirilmesini engellemektir. Böylece, tamamen zararı azaltma ya da
önleme amacı doğrultusunda tedbirler alınabilecektir 359 .
Koruma tedbirleri alma m<strong>ü</strong>kellefiyeti, 1378. maddede sigortalıya y<strong>ü</strong>klenmiştir.
Ancak; hem h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>n sevk ediliş amacı, hem 1378. maddenin 1377. madde ile birlikte,
“Rizikonun Gerçekleşmesi Halinde M<strong>ü</strong>kellefiyetler” başlığı altına d<strong>ü</strong>zenlenmiş olması
ve 1377. maddede ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyetinin esas olarak sigorta ettirene y<strong>ü</strong>klenmiş olması
dikkate alındığında, sigorta ettiren bakımından da aynı sonuca ulaşılması gerekir.
Kaldı ki; bir sözleşmeden doğan m<strong>ü</strong>kellefiyetler öncelikli olarak o sözleşmenin
taraflarına y<strong>ü</strong>klenir. ENSGŞ.nin 15. maddesinin (c) bendinde ise, sigortalının, koruma
355
1982’den önceki dönemde, koruma tedbirleri alınmasından doğan masrafların sigortacının tazmin borcunun
kapsamında olduğu, “dâva ve sây klozu” (sue and labour clause) olarak adlandırılan bir klozun poliçelere
eklenmesi suretiyle <strong>tes</strong>pit ediliyordu. Bu kloza göre; zıya veya hasar gerçekleştiğinde sigorta ettirenin, onun
temsilcisi veya adamlarının malları, gemiyi veya bunlardan herhangi bir kısmı korumak veya kurtarmak için bu
sigortaya halel getirmemek <strong>ü</strong>zere dâva açmaları, sây ve seyahat etmeleri geçerlidir. Sigortacılar, bu konuda
yapılan masraflara payları oranında katılacaklardır. Sue and labour clause hakkında ayrıntılı bilgi için bkz.
Freedman, age., sh.1122-113; Vance/Anderson, sh.939-941.
356
Şenocak, agm., sh.406. Ayrıca bkz. Bozer, Sigorta Hukuku, sh.126; Kender, age., sh.217; Mowbray, age.,
sh.113. Sigorta ettiren, sigortalı olmayan tedbirli bir kişinin zararı önlemeye veya azaltmaya yönelik olarak
alacağı tedbirleri almalıdır (Rave/Tranchina, agm., sh.391).
357
Taylor, age., sh.84.
358
Şenocak, agm., sh.407.
359
de Smet, age., sh.65-66; Hudson/Allen/Allen, age., sh.34-35.
108