a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

izikonun gerçekleştiğini ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyetini ihlâl etmesi halinde ise, EYK uyarınca
sigortacı sorumluluktan kurtulacağından, TTK’na göre ise, tazminattan indirim
yapılacağı için, sigorta poliçesi geçersiz hale gelecek; yani satıcı sif satış sözleşmesine
aykırı hareket etmiş olacaktır.
5. Koruma Tedbirleri Alma M<strong>ü</strong>kellefiyeti
Koruma tedbirleri alma m<strong>ü</strong>kellefiyeti, TTK.nın 1378. maddesinde, ENSGŞ.nin
15. maddesinde ve EYK.nın 16. maddesinde d<strong>ü</strong>zenlenmiştir. Bu m<strong>ü</strong>kellefiyetin
öngör<strong>ü</strong>lmesinin temelinde, engellenebilecek veya azaltılabilecek bir zararın, sigortalı
olma durumuna g<strong>ü</strong>venilerek, sigortacıya ve tehlike topluluğuna dahil olan diğer sigorta
ettirenlere y<strong>ü</strong>klenmesinin önlenmesi yatmaktadır 347 .
TTK.nın 1378. maddesine göre; “bir kaza vukuunda sigortalı, gerek sigorta
ettirilmiş şeyleri kurtarmak ve gerekse daha b<strong>ü</strong>y<strong>ü</strong>k bir zarara meydan vermemek için
m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>n olan gerekli tedbirleri almakla m<strong>ü</strong>kelleftir. Bununla beraber imkân varsa,
lâzım olan tedbirler için önceden sigortacıya danışmaya mecburdur”. Bu h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>m
uyarınca, kurtarma tedbirleri alma m<strong>ü</strong>kellefiyeti iki t<strong>ü</strong>r m<strong>ü</strong>kellefiyetten oluşmaktadır.
Bu m<strong>ü</strong>kellefiyetlerden ilki, zararın gerçekleşmesine; yani asıl rizikoya ilişkin olarak,
önleme m<strong>ü</strong>kellefiyetidir. İkincisi ise, gerçekleşen rizikonun zarar verici etkilerini
sınırlandırmaya ilişkin olarak, azaltma m<strong>ü</strong>kellefiyetidir 348 . Kanunkoyucu, önleme
m<strong>ü</strong>kellefiyetini “sigorta ettirilmiş şeyleri kurtarmak”; azaltma m<strong>ü</strong>kellefiyetini ise,
“daha b<strong>ü</strong>y<strong>ü</strong>k zarara meydan vermemek” şeklinde ifade etmiştir 349 .
ENSGŞ.nin 15. maddesine göre; her iki tarafın karşılıklı hakları saklı kalmak
<strong>ü</strong>zere, her t<strong>ü</strong>rl<strong>ü</strong> koruma tedbirlerini almaya veya bunların alınmasını sağlamaya veya
talep etmeye, sigortalı şeylerin kurtarılmasına nezaret veya kurtarma faaliyetlerine
doğrudan girişmeye veya başlamaya sigortalı mecbur ve sigortacı yetkilidir ve bundan
dolayı sigortacının, bir tasarruf fiilinde bulunduğu veya tazmin borcunu ilke olarak
kabul ettiği iddia olunamaz. Sigortacı, her t<strong>ü</strong>rl<strong>ü</strong> araştırmaya girişebilir ve t<strong>ü</strong>m r<strong>ü</strong>cu
haklarını kullanabilir ve geminin zıyaı veya yola elverişsiz hale gelmesi halinde,
347
Şenocak, agm., sh.365. Ayrıca bkz. Kender, age., sh.217.
348
Şenocak, agm., sh.388.
349
Koruma tedbirleri alma m<strong>ü</strong>kellefiyeti bu iki yönl<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>ğ<strong>ü</strong> sebebiyle, “zararı önleme ve azaltma” m<strong>ü</strong>kellefiyeti
(Şenocak, agm., sh.365 vd.) veya “zararı hafifletme ve kurtarma” m<strong>ü</strong>kellefiyeti (Arseven, age., sh.145) olarak
nitelendirilmektedir.
106