a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

olduğunda, sigorta <strong>kara</strong>rlaştırılacak bir <strong>ü</strong>cret karşılığında devam eder 340 ’ 341 .
ENSGŞ.nin 11. maddesinin (b) bendine göre ise, malların <strong>tes</strong>lim yerinin değiştirilmesi
halinde de aynı h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>m geçerlidir; ancak bu halde, sigortacı taşıma sözleşmesinin sona
ermesinden sonra, gecikmeden, sigortalı malların ayıbından veya t<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong> ve niteliğinden
ileri gelen zıya ve hasarlardan dolayı sorumlu olmaz. Sigortanın devam etmesi, genel
şartların 14. maddesinde rizikonun ağırlaştığının sigortacıya derhal ihbar edilmesi
şartına bağlanmıştır. TTK.nın rizikoyu değiştirmeme borcuna ilişkin h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>inin
t<strong>ü</strong>m<strong>ü</strong>, tamamlayıcı kurallar olduğundan, rizikoyu ağırlaştırmama ve gerçekleşen riziko
ağırlaşmalarını sigortacıya ihbar etme konularında, ENSGŞ öncelikle uygulanmalıdır.
Dolayısıyla, sigortacının sorumluluktan kurtulması, ancak ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyetinin ihlâl
edilmesi halinde söz konusu olabilir.
Sif satış dolayısıyla akdedilen bir sigorta sözleşmesinde, sigorta ettiren sıfatı ile
satıcının, rizikoyu değiştirmemek veya riziko ağırlaşmalarını sigortacıya bildirmek
m<strong>ü</strong>kellefiyetlerini ihlâl etmesi halinde, bunun sonuçlarına katlanması gerekir.
Sigortacının, sorumluluktan kurtulması halinde, alıcıya gönderilen sigorta poliçesi
geçersiz olacağından, satıcı sözleşmeye aykırı davranmış olur. Sigortacının, s<strong>ü</strong>rprimle
sigorta teminatının devamını teklif ettiği hallerde, satıcı, bu teklifi kabul ederse,
s<strong>ü</strong>rprimden sorumlu olur; teklifi reddederse, mallar sigorta teminatından yoksun
kalacağından, yine sözleşmeye aykırılık söz konusu olur. Alıcının, sigortalı veya malik
sıfatıyla m<strong>ü</strong>kellefiyetlerini ihlâl etmesi halinde ise, bunun sonuçlarına bizzat
katlanması gerekecektir.
4. Rizikonun Gerçekleştiğini İhbar M<strong>ü</strong>kellefiyeti
Rizikonun gerçekleştiğini ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyeti, işlevi bakımından, sözleşmenin
yapıldığı ândaki ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyeti ve rizikoyu değiştirmeme m<strong>ü</strong>kellefiyetinden
340 ENSGŞ.de, tarafların s<strong>ü</strong>rprimin miktarı <strong>ü</strong>zerinde anlaşamamaları halinde, mevcut sigorta sözleşmesinin
akıbetinin ne olacağı d<strong>ü</strong>zenlenmemiştir. Bir gör<strong>ü</strong>şe göre, böyle bir halde TTK.nın rizikoyu değiştirmeme
m<strong>ü</strong>kellefiyetinin ihlâline ilişkin olarak öngörd<strong>ü</strong>ğ<strong>ü</strong> yaptırımın uygulanması; yani sözleşmenin ileriye etkili
biçimde sona ermesi ve sigortacının sorumluluktan kurtulması gerekir (Şeker, age., sh.208). Bir başka gör<strong>ü</strong>şe
göre ise, sigorta ettirenin s<strong>ü</strong>rprim teklifini reddetmesi hakkın köt<strong>ü</strong>ye kullanılması teşkil edebilir; zira sigortacının
fesih hakkı bulunsa da, sigorta ettiren, sebep olduğu riziko ağırlaşması dolayısıyla, akdî bağdan haksız yere ve
keyfî şekilde kurtulma amacıyla yararlanmış olacaktır. Bu nedenle sigortacı, MK m.2/II uyarınca, zararını ispat
etmek koşuluyla maddî tazminat dâvası açabilecektir (Ayli, age., sh.31).
341 ENSGŞ m.10 h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>n<strong>ü</strong>n daha dar kapsamlı bir benzeri, EYK.nın 10. maddesinde d<strong>ü</strong>zenlenmiştir (Bkz. yuk.
sh.95-96). Bu h<strong>ü</strong>kme göre de, derhal bildirimde bulunmak koşuluyla, yolculuğun değişmesi halinde,
<strong>kara</strong>rlaştırılacak bir s<strong>ü</strong>rprim karşılığında sözleşmeye devam edilmektedir.
103