a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

XVII. y<strong>ü</strong>zyıla gelindiğinde, deniz sigortacılığı faaliyetleri, gemi sahipleri ve
tacirlerin bilgi alış-verişinde bulunmak amacıyla biraraya geldikleri, Londra’daki
kahvehanelerden ve özellikle Edward Lloyd’un Tower Sokağında bulunan
kahvehanesinden y<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong>t<strong>ü</strong>lmeye başlanmıştır. Bu kahvehanelerde biraraya gelen tacirler,
limana gelip giden gemiler, iş arayan gemi adamları, sigorta ve hatta yabancı limanlar
hakkında bilgi alarak, gerekli ticarî işle<strong>mler</strong>i yapabilme olanağını yakalamışlardır 5 .
Ancak, bu dönemde Lloyd kahvehanesinin, deniz sigortasına ilişkin işlerde tanınmış
bir merkez olduğuna ilişkin bir delil bulunmamaktadır. Lloyd kahvehanesinin, deniz
sigortacılığı alanında faaliyet göstermek isteyen tacirlerin merkezi haline gelmesi,
1691 yılında Lombard Sokağı’na taşınmasının ardından gerçekleşmiştir 6 . 1696 yılında
Lloyd’s ews ve 1734 yılından itibaren de, London Gazette’den sonra en eski gazete
olarak bilinen Lloyd’s List’i 7 yayınlamaya başlayan Lloyd’s, 1871 yılında çıkarılan bir
kanun ile şirket haline gelmiş, 1911 yılında çıkarılan bir başka kanun ile de, bir sigorta
borsası olarak kabul edilmiş ve her birinin, bir riziko çeşidini <strong>ü</strong>stlendiği sigortacılardan
oluşan bir topluluk stat<strong>ü</strong>s<strong>ü</strong>ne kavuşturulmuştur 8 . Lloyd’s, g<strong>ü</strong>n<strong>ü</strong>m<strong>ü</strong>ze kadar başta deniz
sigortacılığı olmak <strong>ü</strong>zere, deniz ticaretine ilişkin birçok faaliyetin merkezi olma
yön<strong>ü</strong>ndeki bu niteliğini korumayı başarmıştır.
Modern anlamda ilk deniz sigorta poliçesi, Lloyd’s <strong>ü</strong>yelerinin 1779 yılında SG
poliçe (Ships and Goods) 9 olarak adlandırılan poliçeyi, bağlayıcı bir metne
dön<strong>ü</strong>şt<strong>ü</strong>rmeleriyle ortaya çıkmıştır 10 . İki y<strong>ü</strong>zyıl boyunca, hemen hemen hiçbir esaslı
değişikliğe maruz kalmadan kullanılmış olan bu poliçe ile temin edilen başlıca riskler
şunlardır: Savaş gemilerinin saldırıları, yangın, deniz haydutluğu, hırsızlık, denize mal
atılması, umulmayan hal, kral veya prenslerin zapt ve m<strong>ü</strong>saderesi, her t<strong>ü</strong>rl<strong>ü</strong> elkoyma,
5 Helmis, J. : Şerhli ve İzahlı Deniz Sigortaları, İstanbul 1955, sh.7; Yavaşca, C. : Deniz Ticaret Hukuku (Deniz
Kazaları ve Deniz Sigortaları), İstanbul 1993, sh.152.
6 Dover, V. /Farrow, D. : (Çev. Bedi İ. Yazıcı) Deniz Sigortaları, İstanbul 1943, sh.8; Yavaşca, age., sh.152.
7 Lloyd’s List’ de yayımlanan haberler, bir defterde toplanarak, bug<strong>ü</strong>n d<strong>ü</strong>nyada en fazla gemi kayıtlı bulunduğu
Lloyd’s Register adlı gemi tasnif m<strong>ü</strong>essesesinin temeli atılmıştır (Kalps<strong>ü</strong>z, T. : Deniz Ticareti Hukuku (Giriş-
Gemi), C.I, An<strong>kara</strong> 1971, sh.153).
8 Yavaşca, age., sh.153.
9 Tekne ve y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong> sigorta teminatı altına alan poliçe. SG kısaltmasının, Salutis Gratia, Sterling Gold veya Soma
Grande’yi ifade etmek <strong>ü</strong>zere kullanıldığı da ileri s<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong>lm<strong>ü</strong>şt<strong>ü</strong>r (de Smet, R. : (Çev. Fahiman Tekil) Deniz
Sigortaları, İngiliz Hukuku, İstanbul 1971, sh.25).
10 Dover/Farrow, age., sh.8; Mowbray, age., sh.103; Şeker, Z. : Deniz Yoluyla Y<strong>ü</strong>k Taşınmasında Sigorta
Himayesinin Kapsamı, İstanbul 2001, sh.1.
4