a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

onun hesabına yapması arasında bir ayrım yapılabilir. Alıcı, sigortanın kendisinin
hesabına yapılmış olduğu; yani sözleşmede sigortalı olarak, alıcının ismen gösterilmiş
olduğu hallerde, sözleşmenin kurulduğu ândan itibaren, sigortalı sıfatı dolayısıyla,
rizikoyu değiştirmemekle m<strong>ü</strong>kelleftir. Buna karşılık; sözleşmenin kimin olacaksa onun
hesabına yapılmış olduğu; yani alıcının sigortalı olarak ismen gösterilmemiş olduğu
hallerde, alıcı yine sigortalı sıfatıyla, sözleşmenin yapılmış olduğunu öğrendiği ândan
itibaren rizikoyu değiştirmemekle m<strong>ü</strong>kelleftir.
Rizikoyu değiştirmeme m<strong>ü</strong>kellefiyetinin ihlâlinin hukukî sonucu, sigortacının
sorumluluktan kurtulmasıdır. Ancak, 1372 vd. maddelerinde, sadece sigortacının
sorumluluğunun doğmayacağı h<strong>ü</strong>kme bağlanmış; buna karşılık ödenmiş olan pri<strong>mler</strong>in
iade edilip edilmeyeceği konusuna değinilmemiştir 338 . Hakkında herhangi bir h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>m
sevk edilmeyen bir başka husus da, rizikoyu değiştirmemekle m<strong>ü</strong>kellef olan
kimselerin, aynı zamanda, öğrendikleri riziko değişikliklerini ihbarla m<strong>ü</strong>kellef olup
olmadıklarıdır. Rizikoyu değiştirmeme m<strong>ü</strong>kellefiyetine ilişkin h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong> arasında,
ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyetine temas eden tek h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>m TTK.nın 1376. maddesinde yer
almaktadır. Anılan h<strong>ü</strong>kme göre, y<strong>ü</strong>k sigortasının, geminin adı belirlenmeden yapılmış
olması halinde, malların hangi gemiye y<strong>ü</strong>klendiği öğrenilir öğrenilmez, geminin adı
sigortacıya bildirilmelidir; aksi halde sigortacının sorumluluğu doğmaz. ENSGŞ.nin
13. maddesinde de geminin adının, öğrenme ânından itibaren 48 saat içinde sigortacıya
bildirilmesi; aksi halde sözleşmenin h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ms<strong>ü</strong>z sayılacağı d<strong>ü</strong>zenlenmiştir. TTK.nın
1376. maddesi, sadece geminin adının ihbar edilmesine ilişkin olup, riziko
ağırlaşmalarını ihbar etme yön<strong>ü</strong>nde değerlendirilebilecek nitelikte değildir. Bu
sebeple, denizcilik rizikolarına karşı sigortalarda, riziko ağırlaşmalarını ihbar etme
m<strong>ü</strong>kellefiyetinin bulunmadığı belirtilmektedir 339 .
ENSGŞ.nin 10. maddesine göre ise; olağan ya da <strong>kara</strong>rlaştırılmış olan rotanın
değiştirilmesi, varma limanının değiştirilmesi ya da taşıma sözleşmesi gereğince
donatana veya gemi kiracısına verilmiş olan herhangi bir yetkinin kullanılması
sonucunda sigorta edilen rizikonun niteliğinde bir herhangi bir değişiklik söz konusu
338 TTK m. 1372 vd. h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>inde öngör<strong>ü</strong>len, sigortacının sorumluluktan kurtulması yaptırımı, sigorta
sözleşmesinin sona ermesi anlamına gelmediğinden, burada TTK m. 1298/II’nin uygulanması m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>n değildir.
Zira, sözleşmenin kanunî bir sebeple sona ermesi söz konusu değildir.
339 Kender, age., sh.208.
102