a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

iziko ile söz konusu değişiklik arasında illiyet bağının bulunması veya bu
değişikliğin, sigorta teminatına dahil olan bir zaruret halinden doğmamış olması ya da
kaptanın insaniyet d<strong>ü</strong>ş<strong>ü</strong>ncesi ile rotadan ayrılmak zorunda kalmamış olması gerekir.
Doğrudan doğruya riziko ağırlaşması olarak d<strong>ü</strong>zenlenen son husus, malların
sözleşmede <strong>kara</strong>rlaştırılan gemiden başka gemide taşınmasıdır. Bu halde de sigortacı
sorumluluktan kurtulacaktır. Buna karşılık, TTK.nın 1375. maddesine göre, sigorta
teminatı başladıktan sonra, mallar sigorta ettirenin talimatı veya izni olmaksızın ya da
bir kaza sonucunda, <strong>kara</strong>rlaştırılan gemiden başka bir gemi ile taşınmaya devam
edilirse, sigortacı, gerçekleşen rizikodan, sigorta kapsamında olmak şartıyla, sorumlu
olur. Ancak, sigortacının sorumluluğunun ortadan kalkmaması için, taşımaya
belirlenen gemi ile başlanmış ve fakat değinilen sebeplerden öt<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong> aynı gemiyle
taşımaya devam edilememiş olması gerekir.
Rizikoyu değiştirmeme m<strong>ü</strong>kellefiyeti, sadece yukarıda açıklanan hallerle sınırlı
değildir. Kanunkoyucu, değinilen bu <strong>ü</strong>ç riziko değişikliğini, doğrudan doğruya
rizikoyu ağırlaştıran haller olarak kabul etmiş; ancak, TTK.nın 1373. maddesinin I.
fıkrasında, sigorta ettirenin, herhangi bir şekilde rizikonun artmasına veya değişmesine
sebep olması ve özellikle, riziko durumu hakkındaki hususî vaadlerini yerine
getirmemesi halinde de sigortacının sorumluluktan kurtulabileceğini h<strong>ü</strong>kme bağlamak
suretiyle, sayılan riziko ağırlaşmaları dışında gerçekleşebilecek değişiklikleri de aynı
hukukî sonuca bağlamıştır. Buna göre, aşağıdaki şartları taşıyan bir riziko değişikliği
sigortacıyı sorumluluktan kurtaracaktır: Rizikoya ilişkin objektif ve fiilî bir değişiklik
olmalı, bu değişiklik sigortacı bakımından uygun olmayan ve prim miktarının
hesaplanması sırasında öngör<strong>ü</strong>lemeyecek nitelikte olmalı, uzun bir s<strong>ü</strong>re boyunca
devamı m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>n ve sözleşme ile teminat altına alınan rizikonun gerçekleşme
olasılığını veya muhtemel zararı arttıracak nitelikte ve esaslı olmalıdır 333 . Bu koşulları
taşıyan bir riziko ağırlaşması, 1373. maddede sayılan <strong>ü</strong>ç halin dışında da sigortacıyı
sorumluluktan kurtaracaktır. Bu noktada temas edilmesi gereken son husus, söz
konusu şartların varlığı halinde ancak bir subjektif riziko ağırlaşmasının, sigortacının
sorumluluğunu ortadan kaldıracağıdır. Zira, TTK.nın rizikoyu değiştirmeme
333 Bkz. İmre, agm., sh.288-292; Omağ, age., sh.42-58; Şenocak, age., sh.226-229.
100