a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

gerekir. Aksi halde, sigortacının kurduğu riziko-prim dengesi bozulur ve sigortacının
sorumluluğu ağırlaşabilir 327 .
Rizikonun değişmesi kavramı, sözleşmenin yapıldığı sırada bildirilen önemli
hususların, sözleşme s<strong>ü</strong>resi içinde, rizikonun gerçekleşme olasılığını veya rizikonun
gerçekleşmesi ile ortaya çıkacak zarar miktarını etkileyecek bir şekilde farklılaşmasını
ifade eder. Bu farklılaşma, azalma yön<strong>ü</strong>nde ise, rizikonun hafiflemesinden; artma
yön<strong>ü</strong>nde ise, rizikonun ağırlaşmasından söz edilir 328 . Rizikonun değişmesi ile
kastedilen, sigorta sözleşmesinde teminat altına alınmış olan rizikoyu nitelendirmeye
yarayan unsurlardaki farklılaşmadır 329 ; rizikonun bir b<strong>ü</strong>t<strong>ü</strong>n olarak başka bir rizikoya
dön<strong>ü</strong>şmesi, örneğin taşımanın deniz yoluyla yapılacağı <strong>kara</strong>rlaştırıldığı halde, hava
yoluyla gerçekleştirilmesi, bu kavramın kapsamına dahil değildir. Zira; böyle bir
durumda sigortacının sorumluluğu doğmayacağı için, bu sorumluluğun hafiflemesi
veya ağırlaşması da söz konusu olamaz.
Rizikonun hafiflemek suretiyle değişmesi, kanunda veya genel şartlarda
d<strong>ü</strong>zenlenmemiştir. Böyle bir değişikliği öğrenen sigorta ettiren veya sigortalı bu
durumu sigortacıya bildirerek, prim miktarının azaltılmasını talep edebilir.
TTK.nın 1372 vd. maddelerinde d<strong>ü</strong>zenlenen rizikoyu değiştirmeme
m<strong>ü</strong>kellefiyeti, rizikonun ağırlaşmasına yöneliktir. Kanunkoyucu, rizikoyu ağırlaştıran
bazı haller hakkında doğrudan h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>m sevk ederek (TTK m.1372, 1373, 1375-1376),
bunların gerçekleşmesini, sigortacının sorumluluktan kurtulması sonucuna bağlamış;
ancak sigorta ettiren, “herhangi bir şekilde rizikonun artmasına veya değişmesine
sebep olursa ve bilhassa, riziko durumu hakkındaki hususî vaadlerini yerine
getirmezse” (TTK m.1373/I) ifadesi ile de, riziko değişikliklerindeki bu saymanın
sınırlı sayıda olmadığını h<strong>ü</strong>kme bağlamıştır. Buna göre, y<strong>ü</strong>k sigortasında sigortacının
sorumluluktan kurtulmasına sebep olan riziko değişiklikleri şu şekilde
değerlendirilebilir:
327 Arseven, age., sh.134-135; Ayli, A. : Zarar Sigortalarında Prim Ödeme Borcu, İstanbul 2003, sh.22-23;
İzveren/Franko/Çalık, age., sh.433; Omağ, age., sh.14.
328 Omağ, age., sh.12-13.
329 Şenocak, age., sh.229. Ayrıca bkz. Kaner, Tehlike İle İlgili Görevler, sh.317.
98