a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

sigortalı tarafından değiştirilirse, sigortacılara derhal bildirimde bulunulması kaydıyla,
sigorta teminatı belirlenecek koşullar ve prim karşılığında devam eder. Bu h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>n
sigortalanan mallar hakkında da uygulanacağının sözleşme ile <strong>kara</strong>rlaştırılması
m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>nd<strong>ü</strong>r; ancak bu t<strong>ü</strong>r bir h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>n uygulanabilmesi için, sigorta ettirenin mallar
hakkındaki yanlış veya eksik beyanının iyiniyete dayanması gerekir 322 .
ENSGŞ.nin 10. maddesinde ise, sigortalı malın, geminin veya yolculuğun
tanımlanması veya nitelendirilmesinde herhangi bir unutma veya yanlışlık söz konusu
olursa 323 , sigortanın <strong>kara</strong>rlaştırılacak yeni bir <strong>ü</strong>cret karşılığında devam edeceği h<strong>ü</strong>kme
bağlanmış; ancak genel şartların 14. maddesinde bu hakkın kullanılabilmesi, durumun
sigortacıya derhal bildirilmesi şartına bağlanmıştır. Yukarıda değinilen ve TTK.da da
cevapsız bırakılan s<strong>ü</strong>rprime ilişkin sorunlara ENSGŞ.de de herhangi bir çöz<strong>ü</strong>m
getirilmemiştir. ENSGŞ.nin 10. maddesi, ancak söz konusu “unutma” veya “yanlışlık”
iyiniyete dayanıyorsa, uygulanabilecektir; zira m<strong>ü</strong>kellefiyetin esas olarak d<strong>ü</strong>zenlenmiş
olduğu genel şart h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>, 9. maddedir ve burada sözleşmenin h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ms<strong>ü</strong>z sayılmasından
söz edilmektedir 324 .
Sözleşmenin yapıldığı ândaki ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyetinin hile yoluyla ihlâl edilmesi
halinde, BK.nın 28. ve 31. maddeleri uygulanır (TTK m. 1370). Bu durumda
sözleşmeden doğan t<strong>ü</strong>m talepler hakkında, kıyasen TTK.nın 1368. maddesinin II.
fıkrası uygulanır 325 .
Sigortacının, satıcı hen<strong>ü</strong>z belgeleri alıcıya ibraz etmemişken, cayma hakkını
kullanması halinde, satıcının malları, y<strong>ü</strong>klemeden itibaren temin eden yeni bir sigorta
sözleşmesi akdetmesi ve alıcıya bu poliçeyi göndermesi gerekir. İhbar m<strong>ü</strong>kellefiyeti,
alıcının kusuru ile ihlâl edilmiş ise, bu işle<strong>mler</strong>den doğacak masraflara alıcının
322 D’arcy/Murray/Cleave, age., sh.366-367. Ayrıca bkz. Hudson/Allen/Allen, age., sh.26-27.
323 Şeker, ENSGŞ m.10’da değinilen “unutma” ve “yanlışlık” bulunması halini, rizikonun değişmesi kapsamında
değerlendirmektedir (Şeker, age., sh.207). Ancak, sözleşmenin yapıldığı sıradaki ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyetinin esas
olarak 9. maddede d<strong>ü</strong>zenlenmiş olması veya 10. maddenin öncelikle rizikonun değişmesine ilişkin h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>m
getirmiş olması, değinilen hususlara ilişkin unutma veya yanlışlığın, rizikoyu değiştirmeme y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>ğ<strong>ü</strong> altında
ele alınması sonucunu doğurmamalıdır. Genel şartların 10. maddesinde “unutma” veya “yanlışlık” olarak
d<strong>ü</strong>zenlenen haller, sözleşmenin yapıldığı sıradaki ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyetinin ne şekilde ihlâl edilebileceğine
ilişkindir. Genel şartların 9. maddesinde, bilinen hususların ihbar edilmemesi iyiniyete aykırı bir davranış olarak
kabul edilmiş, 10. maddesinde de m<strong>ü</strong>kellefiyetin “unutma” veya yanlışlık” sonucunda; yani iyiniyetle ihlâl
edilmesi halinde, sözleşmenin ayakta tutulması esası benimsenmiştir.
324 ENSGŞ.nin değinilen h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>i gerek kullanılan dil nedeniyle, gerek sistematik bir d<strong>ü</strong>zenleme olmaktan
uzak oluşları nedeniyle ihtiyaçları karşılamaktan uzaktır.
325 Öztan, İhbar M<strong>ü</strong>kellefiyeti, sh.158.
96