T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ...

alanda ise onsekizinci yüzyıldan günümüze kadar ki süreçte klasik bale sanatının
kullandığı mim bulunmaktadır(Gerber, 2000; 61).
Mim sanatının fiziksel tiyatrodaki kullanımının temelleri, onsekizinci yüzyıl klasik
bale sanatında başlamış yirmibirinci yüzyıla kadar mim, dans ile bir ortaklığa girmiş ve
günümüzün fiziksel tiyatro gruplarında pandomimin kullanımının yolunu açmıştır. Bu
açıdan değerlendirmeye sokabileceğimiz açıklıktaki en eski mim örneği onsekizinci
yüzyılda Galeotti’nin “ The Whims of Cupid and The Ballet Master” eseridir.
Ondokuzuncu yüzyılda ise Rus Balesinin mim sanatından yoğun olarak yararlandığı
görülmektedir. Yirminci yüzyılın başlarında Fokine’in kendi üslubuyla “Dans-
Drama”larında lirik mimetik jest kullanımı ve bedensel ifadede de mim oyunculuğunu
ön planda tuttuğunu görüyoruz(Bkz.Evci, 2002; 17).
“Geleneksel bale tarihine baktığımızda ‘mim’ in teatral etkisinin, bir
balenin öyküsünü anlatmakta kullanılan en önemli öge olduğunu
unutmamak gerekir.” (İliev; 2008; 18 )
Mim sanatının klasik balede kullanımına bir örnek olarak "Kuğu Gölü
Balesi"nin ikinci perdesinde Ivanov'un epizodunda "Odette" (Kuğu Prensesi) korkunç
kaderini "Siegfried"e açıklamaktadır; kötü bir büyücünün kendisini nasıl bir kuğuya
dönüştürdüğünü salt mim kullanarak anlatır.
Günümüzdeki sahne dansında da dans, gösteri ilkesi ile birleşiyor ve
dans tiyatrosunu, fiziksel tiyatroyu oluşturuyor. Dans ve pandomim ifade biçimleri olan
göstergeler açısından ilkesel farklar taşımalarına rağmen, arkaik danslarda ortak bir
kökene sahiptirler ve günümüze dek uygulamada hep bir birleşmeye doğru
yönelmişlerdir. İkisinde de ortak olan şey, hareket eden insan bedenini araç olarak
almalarıdır. Bir hareket aynı zamanda dans ağırlıklı olabilir, yani müzikle ritim
kazandırılmış ve nispeten biçimsel ve pandomimsel, somut bir etkinliğin taklidi olarak
tanımlanabilir. Halk danslarında sıkça bu tip danssal-pandomimsel hareket süreçlerine
rastlanmaktadır.
Hareketteki coşku, yani danssal olan, ya da hareketlerin taklidi, yani
pandomimsel olan ile birleştirildiğinde yapma ve canlandırma itkisini oluşturmaktadır.
Bu birlikteliğin tarihsel süreci açısından dikkate değer bir olgu da, pandomimin geniş
anlamda danstan daha önce bağımsızlığına kavuşmuş olmasıdır. Pandomim antikçağ
48