T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ...

Bu bağlamda değineceğimiz bir başka nokta ise pandomimin içinde
bulunduğumuz yüzyılda, oyunculuk sanatını da hareketle ilgisi oranında
sistemleştirdiğini görüyoruz. Decroux tarafından geliştirilen hareketsel oyunculuk
sanatı günümüz tiyatro eğitimini ve fiziksel tiyatro çalışmalarını önemli ölçüde
etkilemektedir. Birçok fiziksel tiyatro grubu, bağlantılı doğaçlama çalışma tekniğini
pandomim egzersizleri ile sentezleyerek bağlantılı-mim doğaçlama yöntemi ile
çalışmaktadırlar(Bkz. Natfa, www.ceebd.co.uk).
Pandomim egzersizleri her açıdan “ayrımları vurgulama”ya yöneliktir. İnsan
bedeni parçalarına ayrılır ve beden parçalarından her biri birbirinden bağımsız olarak
etkinleştirilir. Bu yolla bilinçli olarak, hareket merkezlerinin alansal ve mekansal
ilüzyonu yaratılmaya çalışılır. Vurgu, koordinasyon ile istenilen hareket merkezlerine
yöneltilir. Örneğin pandomimsel dönmeyi icra edebilen bir oyuncu, yüzünü rol
arkadaşına çevirirken çeşitlemeler yapma ve ayrımları vurgulama bakımından sınırsız
olanaklara sahiptir. Nasıl bir tempoda, hangi sıralamada, hangi ölçüde ve dinamikte
dönmeyi gerçekleştirirse ona göre değişen bir etki yaratılır. Yüzünü çevirme gibi yalın
bir eylem basit bir olgu olmaktan çıkar ve kendi başına yönelim, uzaklaşma,
umursamazlık ve daha birçok tavrı dile getirebilir. Diğer yandan konuşulan metne
tümüyle karşıtlık oluşturup, figürün ikilemini görünür kılarak, oyunun ikinci bir
düzlemini yaratabilir (Gerber,2000; 58).
Fiziksel aksiyon ayrımları vurgulamanın bir biçimi olarak tipleme, oyunculardan
diğerlerine karşı uzaklığı korumayı ve kendi figürlerini kesin olarak sınırlamayı şart
koşar. Bu noktada da pandomim eğitimi almış oyuncuların daha başarılı olması
kaçınılmazdır. Pandomimsel beden dalgasını gerçekleştirebilen bir kişi, canlandıracağı
karakter için uygun karakteristik temel tavrı nispeten zorlanmadan bulacak, o figürü
koruyacak ve onun sınırları içinde çeşitlemelerde bulunabilecektir. Bu açıdan
baktığımızda pandomimin stil araçları, tiyatro sanatı için bir çok açılım sunabilir,
oyunculuk ve pandomimin, dolayısıyla hareket tiyatrosunun(fiziksel tiyatronun)
oluşturacağı verimli bileşimler düşünülebilir.
Fiziksel tiyatroda pandomimin kullanımını ifade edebilmek için mim sanatını bu
bağlamda bir kategorizasyonla değerlendirmek gerekir. Geniş anlamıyla ele alacak
olursak teatral mim iki farklı alanda kategorize edilmektedir.Yukarıda değindiğimiz
gibi Jean Gaspard Deburau, Etienne Decroux, Jean Louis Barrault veya modern mim
aktörü Marcel Marceau’nun icra ettiği “salt mim” birinci alanda yer almaktadır. İkinci
47