T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ...

sürdürebilme yeteneklerinin çok belirgin olduğu kabul edilir. 1816’dan 1846’ya dek
Paris’te Theatre des Funambles’de oynayan ve mim sanatının tarihte bilinen ilk ismi olan
Jean Gaspard Deburau yarattığı dilsiz Pierrot karakteri ile efsanevi mimci olarak
literatüre geçmiştir.
Modern pandomim ise 1923’de Etienne Decroux’nun Paris’te kendine ve başkalarına
bedensel bir eğitim vermek üzere oluşturduğu deneme stüdyosu ile gerçekleşmiştir.
Decroux’un hedefi pandomimi yenilemek değil, bedensel anlatımın “saf” bir sanatını
yaratmaktı. Decroux, insan bedeninin hareketlerini geometrik bir bakış açısıyla
çözümlemiş ve bu çözümlemeler hareket sanatları için devasa boyutlu yenilikler
olmuştur. Bulunan ögeler ve yasalar Decroux için ruhbilimsel bir oyunculuğun temelini
oluşturmuyordu. Bu çözümlemeler Decroux için, doğrudan evrensel anlatım
biçimlerini bulmayı ve soyut kavramları görsel olarak dönüştürmeyi olanaklı kılan,
yapay hareketleri ve duruşları ortaya koymak amacıyla bir başlangıç malzemesi
niteliğindedirler. Decroux oluşturduğu bu yaklaşıma mime corporel adını vermiştir
(Bkz.Gerber, 2000, 118-122).
Etienne Decroux’nun öğrencisi olan Marcel Marceau, mime corporel i beden tekniği
üzerine oturtmuş, yanılsama tekniklerini geliştirerek Bip adında bir pandomim figürü
(karakteri) yaratmıştır. Marcel Marceau, mime corporel’in katı biçimini kırmasıyla 50’
li yıllarda tek başına pandomimin popüler olmasını değil, aynı zamanda Decrouxcu
beden çözümlemesinin de açık ve yararlı bir duruma gelmesini sağlamıştır.
Günümüzde gösteri sanatları oyunculuktan palyaçoluğa dek bu temel üzerinde
çalışmaktadır. Süreklilik göstermediği halde ya da sürekliliğinin eksik olması
nedeniyle, pandomimin tarihi diyalektik gelişmenin bir örneği olarak
değerlendirilebilir(Bkz.Gerber, 2000;233).
Pandomim sanatı yukarda da değindiğimiz gibi, oyunculuk soyundan gelmektedir.
Pandomim ve oyunculuğun hareketleri aynı ilkeler üzerinde düzenlenmiştir; bir olay
örgüsüne katkısı ve dramaturjik bir zorunluluğu olması açısından her hareketin somut
bir anlamı vardır. Pandomim, tüm oyunculuk hareketlerini kapsamı içine alır. Yani
duruş sanatı, yöneliş ve tavır, iki tür içinde bir temel oluşturmaktadır.
Bu bakımdan, oyuncunun hareketlerinde daha tutumlu bir davranış içinde olması
söz konusudur; çünkü hareket, dilin yanısıra kullanılan araçlardan yalnızca biridir.
Pandomim sanatında ise tümüyle harekete yüklenildiği için daha güçlü bir biçimselliğe
ve vurgulamaya sahiptir.
46