T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ...
T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ... T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ...
3.1. Koreografi ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SAHNELEME TEKNİKLERİNİN FİZİKSEL TİYATRODAKİ KULLANIMI Dans ve tiyatronun biraraya gelebilmesinde köprü niteliğinde olan koreografinin, fiziksel tiyatro gruplarındaki kullanımı, bilinen anlamda salt dans koreografisi olarak değerlendirilmemelidir. Koreografi fiziksel tiyatro çalışmalarında, dans ve hareketin birlikteliğinin ötesinde, dramatik öykünün biçim verilmiş hali olarak tanımlanabilir. Aslına bakılırsa koreografi, antik yunan tiyatrosunda koroyu oluşturan insanların hareketlerinin belirlenmesi durumundan ortaya çıkmıştır. Günümüzde ise koreografi, dansın kurgusunu, yapısını, adım düzenini ve bu adımlara bağlı hareket akışını belirlemek için kullanılmaktadır. Koreografın malzemesi insan bedenidir ve bununla birlikte nasıl hareket üretileceği koreografın konusudur. Hareketler bir tasarım sürecinin temel ögeleri olmakla beraber, ancak diğer ögelerle birlikte anlama ulaşan araçlar niteliğindedir aynı zamanda. Korografide amaç, yeni adımlar, yeni hareketler yaratmak ya da simetrik- asimetrik sahne kullanımı değil, varolan malzemeyi bilinçli bir şekilde, kompozisyon anlayışı ile değerlendirerek, gereksiz tekrarlardan arındırılıp ve sahne tekniklerine de uygun olarak dengeli ve uyumlu bir bütün oluşturmaktır(Bkz. Yılmaz,2002;101). “Koreograf, amacını gerçekleştirmek için hareketlerden yararlanır ama,belki de bu amacı zaten kelimelerle ifade edemeyecektir( Evci,2002 56’dan , Aykal;1982) Koreografinin modern dansla birlikte önemi vurgulanmadan önce, klasik bale yaratıcıları bir “hareketler dili” yaratmış, bu dili oluşturan temel hareketleri belirlemişlerdir. Bu yapıtlarda ortaya konulan “dilin” “heceleri” alınarak günlük egzersizler türetilmiştir. Böylece dansçıların eğitimi hareket yinelemesine, hecelerin en iyi biçimde ezberlenmesine dayanmıştır. 19. yüzyılım ilk yarısında koreografların çoğunluğu bu günlük egzersizlerin çizdiği sınırlar içinde çalışmaya başlamış ve o dönemde henüz yaygınlaşmış bir dans 40
yazımı, koreoloji olmadığından, koreograf kavramı, dans rejisörlüğü ile karıştırılır hale gelmiştir. Modern dansın öncüleri ise geleneksel hareket dilini yadsıyıp, özgür anlatımı ön planda tutmuşlardır. İnsan bedeninin tüm olanaklarını, belirli kalıpların koyduğu sınırlara bağlı kalmaksızın değerlendirmek istemişlerdir. Bu akımın en önemli temsilcisi olan Martha Graham 1940 larda kendi dansında, klasik baleden farklı olarak, geleneksel hareket dilinin formasyon ve deformasyonlarından uzak tutmak amacıyla kendi yöntemi doğrultusunda koreografiler yapmıştır. Graham kişisel üslubunu geliştirip sınıflandırarak kendi çalışmaları için bir hareketler sözlüğü oluşturmuş ve bu sözlük ile değişik düzenlemeler yaparak kendi koreografilerini özgünleştirmiştir (Bkz. Yılmaz, 2002; 103, Aykal,2002;227). Rumiana Markova koreografın koreografi yaparken kişisel birikiminden yola çıktığını şu şekilde özetlemiştir; “ Koreograf, malzemesini düzenledikten sonra genellikle bunu metne dönüştürür. Ne var ki, hareket notasyon sistemleri, müzikal notasyon kadar yaygın bir biçimde kullanılmamaktadır. Dansçı ve koreograflar daha çok kinetik bellek veya kişisel hiyerogliflerden yararlanmaktadırlar” (Markova,1958; Plovdiv) Koreograf yaratı sürecinde hayal gücünü kullanarak içinde yaşadığı dünyayı harekete dönüştürür. Söz konusu olan hareket, basit ve ya karmaşık bir yapı içinde aynı zamanda mekansal ve ritmik bir yapı oluşturur. Koreografın yarattığı ilizyon bu ögeleri biraraya getirip dramatik yapıya verdiği biçimle gerçekleşir. Fiziksel tiyatroda koreografinin dans, hareket, söz, mim, oyunculuk ve sahne için gerekli bütün diğer ögeler (ışık, dekor, aksesuar, müzik) ile sentezlenerek oluşturulduğunu ifade eden Petia Stoilova koreografinin bu tür içinde teatral olanı vurgulaması gereğini şu şekilde özetler; “ Fiziksel tiyatro koreografisi yapılırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta yapılan düzenlemenin dans koreografisi yaklaşımı ile yapılmamasıdır.Fizikse tiyatro bir dans türü değil, tiyatro türüdür ve bu tür içinde kullanılacak tüm ögeler teatral olanı göstermelidir.” (Stoilova,1956; Plovdiv) 41
- Page 1 and 2: T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOS
- Page 3 and 4: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bili
- Page 5 and 6: Gerek fiziksel tiyatroda, gerek dra
- Page 7 and 8: technique of many of the theatre gr
- Page 9 and 10: oluşturabilir. Müzik, hareket tiy
- Page 11 and 12: 2.2.2. Grotowski’nin Fiziksel ve
- Page 13 and 14: GİRİŞ 21. yüzyıl tiyatro sanat
- Page 15 and 16: BİRİNCİ BÖLÜM İNSAN VE HAREKE
- Page 17 and 18: atlaması, yüzme sırasındaki hı
- Page 19 and 20: 1.1.2. Hareketin Oluşumunda Yerçe
- Page 21 and 22: Huizinga,1995; 14). Fakat bu açıy
- Page 23 and 24: 1.2.2. Bedensel Devinimin Kültüre
- Page 25 and 26: Oyunun niteliklerinin ve işlevinin
- Page 27 and 28: “modern” tiyatro anlayışı il
- Page 29 and 30: 19. yüzyılın sonlarına doğru k
- Page 31 and 32: Siyasal amaçlı tiyatro düşünce
- Page 33 and 34: fiziksel tiyatronun gelişimine do
- Page 35 and 36: yararlanmıştır. Stüdyo çalış
- Page 37 and 38: 14. Hazırlık provalarında, duygu
- Page 39 and 40: Özdemir Nutku, Meyerhold’un hare
- Page 41 and 42: Meyerhold’un Biyomekanik Oyunculu
- Page 43 and 44: Grotowski oyun yazarından, sahnede
- Page 45 and 46: Hareket ile bilinçli fiziksel eyle
- Page 47 and 48: 2) Parmak uçlarında koşulur. Ko
- Page 49 and 50: Ayak Temrinleri 1) Yere yatılıp b
- Page 51: Academy) Ulusal Tiyatro ve Film Aka
- Page 55 and 56: hareket cümleleri oluşturulur. Ol
- Page 57 and 58: Burdan yola çıkarak koreografiyi
- Page 59 and 60: Bu bağlamda değineceğimiz bir ba
- Page 61 and 62: dışında dans olmaksızın da aya
- Page 63 and 64: “ Graham, eski formların içine
- Page 65 and 66: toplumların kendi halk dansları m
- Page 67 and 68: Fiziksel tiyatroda müzik kullanım
- Page 69 and 70: 4.1.1. Pina Bausch ve Wuppertal Dan
- Page 71 and 72: • The Seven Deadly Sins • Legen
- Page 73 and 74: 4.1.3. Sasha Waltz ve Çalışmalar
- Page 75 and 76: eserlere imza atar. Saura doksanlı
- Page 77 and 78: • Los Zancos / Kol Değnekleri
- Page 79 and 80: Smoke projesinde kadın ve erkek il
- Page 81 and 82: diğer çalışması ‘Strange Fis
- Page 83 and 84: Grup bütün oyunlarını tiyatro s
- Page 85 and 86: • Temposu ve ritmi olabildiğince
- Page 87 and 88: • İki oyuncu arasında bir kişi
- Page 89 and 90: Koreografisi yapılmış hareket ya
- Page 91 and 92: irinin bacakları yoktur. O da mask
- Page 93 and 94: kontrolsüz, sorgusuz, direkt bir i
- Page 95 and 96: dökülecek analizi maalesef sını
- Page 97 and 98: İki beden de birbirlerinden farkl
- Page 99 and 100: Üç oyun kişisinin kendi süreçl
- Page 101 and 102: hem dans ögesinin bu tür içinde
3.1. Koreografi<br />
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM<br />
SAHNELEME TEKNİKLERİNİN FİZİKSEL TİYATRODAKİ<br />
KULLANIMI<br />
Dans ve tiyatronun biraraya gelebilmesinde köprü niteliğinde olan<br />
koreografinin, fiziksel tiyatro gruplarındaki kullanımı, bilinen anlamda salt dans<br />
koreografisi olarak değerlendirilmemelidir. Koreografi fiziksel tiyatro çalışmalarında,<br />
dans ve hareketin birlikteliğinin ötesinde, dramatik öykünün biçim verilmiş hali olarak<br />
tanımlanabilir. Aslına bakılırsa koreografi, antik yunan tiyatrosunda koroyu oluşturan<br />
insanların hareketlerinin belirlenmesi durumundan ortaya çıkmıştır. Günümüzde ise<br />
koreografi, dansın kurgusunu, yapısını, adım düzenini ve bu adımlara bağlı hareket<br />
akışını belirlemek için kullanılmaktadır.<br />
Koreografın malzemesi insan bedenidir ve bununla birlikte nasıl hareket<br />
üretileceği koreografın konusudur. Hareketler bir tasarım sürecinin temel ögeleri olmakla<br />
beraber, ancak diğer ögelerle birlikte anlama ulaşan araçlar niteliğindedir aynı zamanda.<br />
Korografide amaç, yeni adımlar, yeni hareketler yaratmak ya da simetrik- asimetrik<br />
sahne kullanımı değil, varolan malzemeyi bilinçli bir şekilde, kompozisyon anlayışı ile<br />
değerlendirerek, gereksiz tekrarlardan arındırılıp ve sahne tekniklerine de uygun olarak<br />
dengeli ve uyumlu bir bütün oluşturmaktır(Bkz. Yılmaz,2002;101).<br />
“Koreograf, amacını gerçekleştirmek için hareketlerden yararlanır<br />
ama,belki de bu amacı zaten kelimelerle ifade edemeyecektir( Evci,2002<br />
56’dan , Aykal;1982)<br />
Koreografinin modern dansla birlikte önemi vurgulanmadan önce, klasik bale<br />
yaratıcıları bir “hareketler dili” yaratmış, bu dili oluşturan temel hareketleri<br />
belirlemişlerdir. Bu yapıtlarda ortaya konulan “dilin” “heceleri” alınarak günlük<br />
egzersizler türetilmiştir. Böylece dansçıların eğitimi hareket yinelemesine, hecelerin en<br />
iyi biçimde ezberlenmesine dayanmıştır.<br />
19. yüzyılım ilk yarısında koreografların çoğunluğu bu günlük egzersizlerin<br />
çizdiği sınırlar içinde çalışmaya başlamış ve o dönemde henüz yaygınlaşmış bir dans<br />
40
Change language