T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ...

Özdemir Nutku, Meyerhold’un hareket kaynaklı oyunculuk bakış açısını şu şekilde
özetlemiştir:
“Meyerhold tiyatroda,her şeyin teatral temellere oturtulması
gerektiğine karar verdi.. 1912 yılında, otuz sekiz yasındayken ‘antik yunan
mimosunda, roma güldürülerinde, ortaçağ jonglörlerinde, eski rus
soytarılarında, italyan commedia dell’arte’sinde,ingiltere ile ispanyadaki
gezici oyuncularda, japon ve çin halk tiyatrolarında ve bütün ülkelerin halk
tiyatrolarında tek bir üslup olduğunu gördü.” (Nutku, 2000 ;32-33)
Dramatik anlatımda müzik, ritim ve hareket koreografisine öncelik tanıyan
görüşleri ile Meyerhold’u büyük ölçüde etkilemiş olan Adolphe Appia oyuncunun
yapabilirliğini genişletmek için danstan yararlanması gereğini şu şekilde özetlemiştir.
“Zamanımızda müzikle sağlanan ezici güç, bedeninin sanatsal rolü,
insana günlük yaşamdaki gibi işlemesini imkansızlaştırır. Fakat yasayan
bedenin etkisini içermesinin bir başka yolu da vardır: şarkıya başvurmaksızın,
oyuncuyu müziğin temel öğeleriyle iletişime sokmak, başka bir deyişle dansın
araçlarını kullanmak.” (Appia, 1962;14)
Oyuncunun hayatı, taklitle yetinmeksizin, metinden bağımsız, sanatsal bir dil ile
ifade etmesi gerektiğini, onu ancak kendi bedensel ve zihinsel araçlarını kontrol ederek
başarabileceğini iddia eden Gordon Cgaig de Meyerhold’u önemli ölçüde etkilemiş bir
diğer isimdir. Craig dönemin doğalcı oyunculuğuna ilişkin eleştirilerini şu şekilde
betimlemiştir.
“Aktör hayata bir fotoğraf makinesinin hayata baktığı gibi bakar;
fotoğrafa rekabet edecek bir resim yapmaya kalkışır ; o kendi sanatının
mesela musiki gibi bir sanat olduğunu aklına bile getirmez. O tabiatı tekrar
etmeye uğraşır. Seyirciye bir fikrin ruhunu, özünü veremeyip, sadece o şeyin
sanatsız bir kopyasını, ikinci bir örneğini gösterebilen sanat, zavallı bir
sanat ve zavallı bir maharet değil midir?” ( Karaboğa, 2005; 65’den Craig,
1946 )
Meyerhold, 1912’de, o güne kadar ki süreçte geliştirdiği düşüncelerini “Tiyatro
Üzerine” isimli kitabıyla yayınlar. Bir yıl sonar Petersburg’da kendi oyunculuk
27