T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ...

2.1.2. Sahnede Aksiyonun Gerekliliği
1906’da Moskova Sanat Tiyatrosu’nun tutucu sanatçılarının Meyerhold’a
karşı tavır alması üzerine, yeterli bir olgunlaşma sağlanamadan kapatılan Tiyatro
Stüdyosu’nda gerçekleştirilmiş olan; oyunculukta bedensel ifadeye, beden plastiğine
öncelik verilmesi, sahne dekorunun karşıt-gerçekçi, sembolizme yakın
düzenlenmesi, seyirci-oyuncu ilişkisinde dördüncü duvarın kaldırılması, Meyerhold
yönteminin ilerleyen süreçteki gelişiminde büyük ölçüde belirleyici olacak
unsurlardır.
“Meyerhold, sanatın, yasamın tıpkısı olmadığına, tiyatronun da
yasamın bir kopyası, bir taklidi olmadığına inanıyordu. Bu yüzden, oyunculuk
sanatı da Stanislavski’nin belirttiği gibi, yalnızca ‘ rolü yaşamak ’değildi.
Ondan daha öte bir şeydi; kendi imgelemi, simgeler ve stilizasyon tekniğinin
yardımıyla yaşadığı dönemi soyutlamak, görüntüleri abartarak kara mizah
getirmek istiyordu.” (Nutku, 2002; 30)
1906’da Moskova Sanat Tiyatrosu’nun deneme stüdyosunun kapanması üzerine,
Meyerhold, Rusya’da karşıt-gerçekçi oyunculuğuyla tanınmış Vera
Komisaryevskaya’nin tiyatrosunda yönetmen ve oyuncu olarak çalışmaya baslar.
“Komisaryevskaya Tiyatrosu’nda gerçekleştirdiği sahnelemelerin bir
kısmında bölgesel aydınlatma, sahne ışıklarının gizlenmemesi, sahne perdesi
kullanılmaksızın oynama gibi, o donem Rusya’sı için oldukça radikal
sayılabilecek düzenlemelere gitti.” (Karaboğa, 2005;136)
Meyerhold stüdyo çalışmalarının sonucunda, oyuncunun bedeninin, plastiğinin,
hareketlerinin, sahnenin yardımcı ögelerinin taşıdığı anlamdan çok daha önemli
olduğunu belirtmiştir.
“Hareket kavramı, sanatsal biçimin yasalarına sıkı sıkıya bağlıdır.
Hareket,teatral ifadenin en güçlü aracıdır. Hareketin rolü, öteki tüm tiyatro
öğelerinden daha önemlidir. Tiyatro sözlerden arıtılsa, kostüm, ışıklar,
panolar, hatta salon olmasa, ama yalnızca ustaca hareket eden oyuncular
olsa, tiyatro yine tiyatro olarak kalırdı. Seyirci oyuncunun düşüncelerini ve
amacını, onun hareketleri, tavırları, mimikleri yoluyla anlayabilir.” ( Nutku,
2000; 54’den Meyerhold, 1923 )
26