T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ...

“İlk yönetmenliğime Stanislavski’yi taklit ederek başladım. Oysa
aslında onun kuramlarını kabul etmiyor, bu kuramlara karşı çıkıyordum;
buna karşı bir baktım ki onun ayak izlerinden yürüyorum. Ama buna şimdi
pişman değilim, çünkü bu taklit kısa sürdü, hem de iyi bir çalışma oldu benim
için. Genç bir sanatçı için taklit etmek bir tehlike değildir; hatta bu
kaçınılmaz bir evredir.” (Karaboğa, 2005; 18’den Meyerhold, 1969)
1900 lerde Sembolizm Batı Tiyatrosu’nda yenilikçi bir sanatsal akım olarak
ortaya çıkmıştır(Bkz.Karaboğa,2005; 127). Meyerhold kendisinin ihtiyaç duyduğu
çıkış noktasının Sembolist yaklaşıma denk düştüğünü düşünmüştür.
“Meyerhold, Hoffman’ın, Maeterlinck’in, Prizibieswski’nin
oyunlarına uygun sahne biçimlerini araştırırken, bir yandan da,sonradan
stilize ya da konvansiyon tiyatro diye adlandıracağı tiyatro üslubunun
sanatsal nüvelerini oluşturuyordu.” (Karaboğa, 2005;132)
Meyerhold’un sembolizm ile ilgili çalışmalarını yürüttüğü 1905 yılında
Konstantin Stanislavski Moskova Sanat Tiyatrosu’na bağlı yeni bir deneme
stüdyosu kurar. Doğalcı anlayışla Maeterlinck oynanamayacağını 1904’te
sahnelediği bazı oyunlarda somut olarak görmüş olan Stanislavski, simgeci
tiyatronun temsilcisi olarak tanınmaya başlayan Meyerhold’a bu stüdyonun başına
geçmesini önerir(Bkz. Berktay,1997;111). Yeni bir çalışma fırsatı bulmuş olan
Meyerhold bu öneriyi hemen kabul eder ve stüdyonun ilk toplantısında dönemin
dram sanatı ile ilgili düşüncelerini şu şekilde özetler;
“Dram sanatının günümüzdeki biçimleri artık eskidikleri
halde,uzun süredir yaşamlarını sürdürüyorlar. Oysa çağdaş seyirci başka
teknik yöntemler istiyor. Sanat Tiyatrosu, natüralizm ve oyunculuğun doğal
sadeliği düzeyinde virtüözlüğe ulaştı. Ama artık yeni sahneleme ve oyunculuk
teknikler gerektiren oyun yazımları çıktı. Tiyatro-Stüdyoda yeni biçimler ve
yeni sahne yorumu teknikleri ile dram sanatını yenilemeye yönelmektedir.”
(Meyerhold, 1997;108-109)
Meyerhold Tiyatro Stüdyosu’nda sahne tasarımı konusunda da doğalcı anlayışa
karşıt bir tutum sergilemiş, daha çok simgesel olana yönelmiştir. Sahnede dekor,
aksesuar, ışık kullanımında gerçekçi sahneleme düzenini kırarak sembollerden
22