T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ...

Artaud tiyatro sanatının toplumu değiştirebilme gücüne inanmış ve yeni bir tiyatro
anlayışı sunmuştur. Artaud tiyatrosuna “Kıyıcı Tiyatro” adını vermiştir.
“Tiyatro, düşünce ile hareket arasındaki o kendine özgü dili yeniden
elde etmelidir. Bu dil, konuşmanın ifade olanakları değil, uzamın dinamik
ifade olanakları dikkate alınarak tamamlanabilir”. (Artaud, 2005; 125)
20. yüzyıl öncü akımlarında, sürrealizm, ekspresyonizm ve fütürizmde, görüntü
dilinde kırılmalara gidilmesi uyumsuzluğu ifade olanaklarını genişletmiş ve bu
bağlamda da kendinden sonra oluşacak olan tiyatro akımlarına ve fiziksel tiyatroya
da dolaylı olarak bir zemin teşkil etmiştir.
Tiyatronun işlevi birinci dünya savaşından sonra Almanya’da halkın ilgisinin
politik sorunlara yönelmesiyle yeniden tartışılmaya başlanmıştır. Tiyatro sanatı
siyasal konuları tartışmakla görevlendirilmiş ve bu sanatın siyasi bir bakış açısına
hizmet etmesi beklenmiştir. Bunun nedeni ise birinci dünya savaşından sonra ve
ekonomik bunalım sırasında Alman toplumunun bu çeşit tartışmalara ve misyonlara
gerek duymasıdır.
İkinci dünya savaşı ortasında güçlenen ve etkisini bir ölçüde günümüz dünya
tiyatrosunda sürdüren siyasal amaçlı tiyatro düşüncesinin ilk kuramcısı Alman tiyatro
yönetmeni Erwin Piscator’tur. Piscator, siyasal tiyatro kuramını kendi
uygulamalarından yola çıkarak saptamıştır. Piscator siyasal amaçlı tiyatronun
biçimini dramatik değil, epik yani anlatımsal olması gerektiği düşüncesiyle Bertolt
Brecht’in “epik tiyatro” kuramının ön hazırlığını yapmıştır.
Siyasal amaçlı tiyatro düşüncesi, tiyatro sanatını bir araç olarak görmüştür.
Siyasal tiyatro Marksist felsefenin tarihsel maddecilik ilkesinden beslenmiş ve
tiyatronun sınıf savaşımında araç olarak kullanılmasını
öngörmüştür(Bkz.Çalışlar,1995; 352).
“Siyasal amaçlı tiyatro, tiyatro düşüncesinde yeni bir aşamadır. Bu
aşamada tiyatro bir araç olarak kullanılmakta, Tiyatronun öğeleri bu
anlayışla yeniden ele alınmaktadır. Tiyatronun bir propaganda aracı olması,
seyircinin önemini arttırmış, tiyatronun tüm anlatım olanaklarının seyirciyi
etkileyecek biçimde kullanılması öngörülmüştür” (Şener,2000;228)
18