T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ...

1.2.2. Bedensel Devinimin Kültürel Temelleri Açısından “Oyun”un Önemi
Birçok kültür araştırmacısı ve gözlemcisinin(Bkz.Kılıçbay,1994; 43), bedeni ve
bedenin eylemlerini, zihnin ilgisiz süsleri olarak betimlemeleri ve görmezden gelmeleri
ve diğer yandan da “dil” kavramını, kültürden, dolayısıyla bedensel devinimden bağımsız
açımlamaları, kendi içlerinde çelişkiyi barındırır. Devinime ve bedene önem
verdiklerinde ise bu ilginin nedeni, devinimin dolayısıyla bedenin arkasında yatan
düşünceyi görme eğilimindendir. Örneğin, eğer jestler söz ile ifade etmek istediklerimizi
tercüme edebiliyorlarsa “açıklanmış” kabul edilirler. Fakat “dil” olgusunun “oyun” dan,
dolayısıyla kültürel devinimden bağımsız düşünülemeyeceğine Huizinga şu şekilde
açıklık getirmiştir;
“İnsanın iletişim kurabilmek, öğrenebilmek ve emredebilmek amacıyla
kendisi için yarattığı şu ilk ve yüce araç olan “dil”i bir düşünelim. İnsan, dili
sayesinde nesneleri ayırmakta, tanımlamakta, fark etmekte, tek kelimeyle
adlandırmaktadır; başka bir ifadeyle” şey”leri zihin alanına kadar
yükseltmektedir. Dilin yaratıcısı olan zihin, oyun oynayarak madde ile
düşünülen “şey” arasında sürekli olarak gidip gelmektedir. Soyutun her
ifadesinde bir simge vardır ve her simgede bir kelime oyunu içermektedir.”
(Huizinga, 1995; 18)
Beden, dil ve zihin arasında ilişki kurulduğunda görülür ki, bedensel devinim ve
dil arasındaki benzerlik oldukça açıktır. Her ikisi de canlı organizmalar olan kültürel
etkinliklerdir. Devinim de dil gibi insanın varoluşundan geçirdiği bütün evrelerde her
an onunladır; insanların sürekli yarattıkları, katıldıkları, yorumladıkları ve dolayısıyla
“oyun” dan bağımsız düşünülemeyecek kültürel bir veridir.
“Devinim, kişisel gelişmede, hem bireysel kimlik hem de toplumsal
ilişkiler için gerekli olan ilk ve temel basamağı oluşturmasıyla, dilden önce
gelir. İşitsel değil, görsel ve devinduyumsaldır (kinesthetic); çoğu zaman
dilden daha az spesifik, dolayısıyla daha kapsamlı, çağrışım yüklüdür.”
(Novack,1990; 95)
Birçok toplumun geçirmiş olduğu ve de devam etmekte olan bedensel devinim,
toplumların kendi kültürel yapılarını ifade etmek bağlamında taşıdığı özgünlükle, her
toplumun içinde barındırdığı oyun olgusunun vazgeçilmez ögesi olarak
tanımlanabilir.
11