T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ...

yerçekimi kuvveti, oyuncuyu yönlendiren bir lider olarak değerlendirilir. Çünkü bütün
hareket mekanizması ancak yerçekimi kanunları doğrultusunda gerçekleşir. Yerçekimi
kuvvetinin olmadığını varsaydığımızda, bedenimizi kontrol etmemiz neredeyse
imkansızlaşır. Bu açıdan baktığımızda aslında yerçekimi ile bedenimiz arasında
doğrudan bir ilişki söz konusudur. Hareket etme, bedenimizle yerçekiminin ortaklığı
sonucunda oluşur. İkinci aşamada ise hareketi oluşturan iç ve dış kuvvetlerin etkisi ile
karşılaşmaktayız.
Gerek dramatik tiyatro, gerek fiziksel tiyatro oyuncusunun enstürumanı olan
bedenini ve bedeni ile icra edeceği sanatını yeterlilik düzeyinde algılaması, onu ancak
bilimsel bir yaklaşımla temellendirmesinin nihai sonucunda gerçekleşir.
Biyomekanik, mekanik olarak herhangi bir cismin parçalara bölünerek, tüm
biyolojik hareketlere ve yapılara uygulandığı bir çalışma alanıdır. Bu bölümde hareket
tekniklerinin analizi açısından temel biyomekanik kavramlar ve Newton’un hareket
kanunları ve yer çekimi etkilerinin bir hareketi yaparken ne ölçüde önemli olduğuna
değinilecektir. Hareketi, kinetik ve kinematik olarak incelemeden önce, hareketin
biyomekanik kavram olarak açıklanması gerekir. Biyomekanik açıdan hareket,
psikolojik ve fizyolojik etkiler dikkate alınmadan, değişik miktarlarda kuvvet
uygulanması ile vücudun veya vücut parçalarının zaman içerisinde ve bir mekanda yer
değiştirmesi olarak tanımlanmaktadır (Bkz.Soloman,1999; 37).
Hareket, düzgün doğrusal ve açısal olarak iki şekilde incelenir. Bunun yanısıra
biyomekanikçiler düzgün doğrusal ve açısal hareketlerin birleşiminden doğan
hareketleri genel (karma) hareket olarak da ele almaktadırlar.
Biyomekanik herhangi bir hareketi tanımlama ve analiz etmede iki dala ayrılır:
Hareketi yaratan nedenlere bakmadan, onlardan bağımsız olarak tanımlayan dal
kinematik olarak adlandırılır. Kinematik, hareketten bağımsız olarak uzaklık hız ve
ivmelenmeyi lineer (düzgün doğrusal) ve angular (açısal) düzlemde inceler. Hareketi
yaratan etkenleri inceleyen alan ise kinetik olarak tanımlanır. İnsan hareketinin kinetik
incelenmesi statik ve dinamik olmak üzere iki bölümde ele alınır. Dengede veya
birbirine eşit olan kuvvetler sonucu dengede olan vücut veya cisimlerin durumlarını
inceleyen alan statiktir. Dinamik ise, birbirine eşit olmayan veya dengede bulunmayan
kuvvetlerin yarattığı hareketteki değişimleri inceler(Dere, 1994;23).
Bu alanların insanlara uygulanmasını bir yüzücünün hareketlerinde
gözlemleyebiliriz. Örneğin tramplende başlangıç atışını bekleyen bir yüzücünün vücudu
dengededir. Bu durumu statik incelemektedir. Başlangıç atışı verildiğinde yüzücünün
4