1. Ödev - Başkent Üniversitesi

1. Ödev
Başkent Üniversitesi
Bilgisayar Mühendisliği
Nesne Yönelimli Programlama (Bil 343)
Ümit Burak USGURLU
20394676
06 Ekim 2005 – Ankara

Yapısal Olmayan Programlama (Unstructured Programing)
Yapısal olmayan programlamada program yazılış sırası ile işletilirler. Bir “goto”
terimi işletimin programda bir yerden başka bir yere iletilmesini sağlar. Bir “goto”
çağırıldığında program goto’nun hedef satırından devam eder. Bu yüzden programın nasıl
çalıştığını anlamak için programı aklınızda çalıştırmanız gerekir. Bunun anlamı programın
mantığının anlaşılması özellikle program büyüdükçe imkansızlaşmasıdır. Bazı derleyiciler
“goto”ların hedeflerini indeksleyerek daha kolay bir dolaşım sağlayabilmektedir.
Yapısal olmayan programlamanın karmaşıklığından dolayı Dijkstra “goto” teriminin
kullanımının yasaklanması gerektiğini savunmuştur.
Programlama dillerinde gerekmemesine rağmen, goto terimlerine yer verilmiştir. Bu
terimin kullanılabileceği diller için Assembly, C, BASIC, FORTRAN gibi diller örnek
verilebilir.
Yapısal olmayan programlama aynı zamanda “spagetti kod” teriminin temelini
oluşturmaktadır. Spagetti kod, içinde çok sayıda goto barındıran karmaşık kod yapılarına
verilen argo bir terimdir.
Örnek yapısal olmayan ve aynı kodun yapısal karşılığı
10 dim i
20 i = 0
30 i = i + 1
40 if i 10 then goto 90
50 if i = 10 then goto 70
60 goto 30
70 print "Program Completed."
80 end
90 print i & " squared = " & i * i
100 goto 30
dim i
for i = 1 to 10
print i & " squared = " &
square(i)
next
print "Program Completed."
function square(i)
square = i * i
end function
Yordamsal Programlama (Procedural Programming)
Yordamsal programlama yordamların çağrılması mantığına dayanan bir yöntemdir.
Fonksiyon, altyordam, altprogram, metot gibide adlandırılan yordamlar içlerinde hesaplama
adımları barındıran program parçacıklarıdır. Tanımlanmış yordamlar program sırasında
herhangi bir zamanda çağrılabilirler. Yordamlar diğer yordamların içindende
çağrılabilecekleri gibi kendi kendilerini de çağırabilirler.
Yordamsal programlama çoğu zaman sıralı programlamadan veya yapısal olmayan
programlamadan pek çok durumda daha iyi seçimdir. Yordamsal programlama orta karar
karmaşıklık sağlar iken, oldukça verimli bir program yönetimi sağlayabilmektedir.
Olası verimleri şöyle sıralanabilir:
• Aynı kodu programın farklı yerlerinde kopyalamaya gerek kalmadan kullanabilme.
• Program akışını kontrol altında tutmak bir dizi “goto” veya “jump” terimi
kullanmaktan daha kolaydır.
• Sağlam bir modülerlik ve yapısallık sağlar.
2

Modüler Programlama
Bir modül, bir bütünün içinde diğer elemanlarının çalışmasından bağımsız çalışabilen
bir parça olarak tanımlanabilir. Bir problemi bu şekilde çözmeye çalışmak modüler
programlama olarak tanımlanabilir.
Bir programda modülerlik programın rasgele seçilen iki parçası arasındaki etkileşimin
belirlenmiş arabirimler vasıtası ile gerçekleştirilmesi ile artar. Modüler programlama
teknikleri modülerliği arttıran teknikler olarak nitelendirilebilirler.
Yapısal Programlama (Structured Programming)
Yapısal programlama yordamsal programlamanın bir alt/yan dalı olarak
görülebilir,temel programlama tekniklerinden birisidir. “goto” terimine karşı bağımlılığı
azalttığı ve hatta kaldırdığı için ünlenmiştir.
Tarihsel olarak bakıldığında yapısal programlamadan pek çok alt yöntem türetilmiştir.
Bunlardan ikisi Jackson’ın Yapısal Programlaması ve Dijkstra’nın Yapısal Programlamasıdır.
Yapısal programlama, yordamsal programlama dillerinin pek çoğu ile
yapılabilmektedir. 1970’lerin başlarında popülerleşmeye başlayan yapısal programlama ile
pek çok yeni yordamsal programlama dili yapısal programlamayı destekleyecek özellikleri
barındırmaya başladılar. Bu dillere örnek olarak Pascal ve Ada verilebilir.
Küçük kod parçacıkları seviyesinde yapısal programlama hiyerarşik program akışı
yapılarını tavsiye eder. Bu yapılar pek çok modern dilde kolayca elde edilebilen, “while”,
“repeat”, “for” gibi yapılardır. Yapısal programlama bu yapılar için tek giriş ve tek çıkış
noktalarını tavsiye eder. Bu tavsiyeyi zorunlu kılan dillere rastlanmaktadır.
Bu teknik ile programcılar büyük kod parçalarını daha kısa alt yordamlar halinde
yazarlar. Bu sayede parçacıklar anlaşılabilecek kadar küçük olurlar. Genel olarak
programlarda çok az veya hiç genel (global) değişkenler kullanılmaz, genel değişkenler yerine
altyordamlar yerel değişkenler kullanırlar ve değişkenlerini adres ve değer ile gönderir.
Dijkstra’nın Yapısal Programlaması
Dijkstra’nın yapısal programlaması programın alt bölümlere ayrılması ve programın
tek giriş ve çıkış noktası olması mantığına dayanır. Yukarıda anlatılan Yapısal
Programlamanın temeli Dijkstra’nın tekniğine dayanır.
Jackson’ın Yapısal Programlaması
Jackson’ın Yapısal Programlaması (JYP) veri akışı yapısı ile program yapısı
arasındaki ilişkiye dayanır. JYP ilk olarak 1970’lerde Michael A. Jackson tarafından
geliştirilmiş ve “Principles of Program Design” isimli kitabında yayınlanmıştır. Jackson’ın
amacı standart COBOL programlamayı iyileştirmek olsa da bu metot modern programlama
dilleri (örneğin C ve Perl gibi) ile kodlamada da geçerlidir.
JSP’yi oluşturan temel yapılar…
• Temel eylemler
• Sıralamalar
• Tekrarlar
• Seçimler
3

Metot programın girdilerinin temel yapılar ile ifade edilmesi ile başlar. Daha sonra
programın çıktıları aynı şekilde ifade edilirler. Her girdi ve çıktı ayrı bir Veri Yapısı
Diyagramı olarak modellenirler.
Girdi ve çıktı yapıları daha sonra Program Yapı Diyagramı (PYD) olarak
birleştirilirler. Bazı programlar tüm veriyi almadan çıktı üretmezken bazıları her girdi birimi
için çıktı üretir, bu durum PYD’de işlenmiş olur.
Dil bağımlı olmayan PYD daha sonra bir programlama dili vasıtası ile uygulanır. PSD
daha çok yordamsal diller için uygun bir yaklaşım olup nesne yönelimli dillerde
kullanılmamaktadır.
JSP programın girdi, çıktı ve program yapısını anlatmak için diyagramları kullanır.
4