Bedia Albay Androgoji / Pedagoji Kavramları Ve Aralarındaki Farklar

Bedia Albay
Androgoji / Pedagoji Kavramları
Ve
Aralarındaki Farklar

ANDROGOJi (Yetişkin Eğitimi)
Eğitim; bireylerin kendi benlik ve çevreleriyle etkileşim halinde mevcut
fonksiyonlarını geliştirme sürecidir. Bu süreç;
Kendiliğinden eğitim
Örgün eğitim
Yetişkin eğitimi
Yetişkin; Kendisi ve başkaları için sorumluluk yüklenebilecek duruma geldiği ve
fonksiyonel bir nitelik kazandığı toplum tarafından kabul edilen birey olarak tanımlanır.
20-40 yaş genç yetişkin,40-60 yaş orta yaşlı yetişkin olarak nitelendirilir.
Yetişkin Eğitimi; Çeşitli eğitim kademelerindeki tam gün öğrenimden ayrılmış,yada
hiç öğrenim görmemiş ve gönüllü olarak kendini yetiştirmeyi arzu eden bireylerin değişik
eğitim ihtiyaçlarını karşılamak üzere geliştirilmiş eğitimdir.
Androgoji terimini ilk defa Malcolm Knowles gündeme getirdi
Knowles'e göre, yetişkin eğitimi 1920'Ierde sistemli bir biçimde örgütlenmeye
başladığında geleneksel pedagoji modelinin yeterli olmadığını görmüştür. Sonra
1960'tarda androgoji diye adlandırılan yeni kuramsal model ortaya çıktı. KnowIes,
başlangıçta andogojiyi, pedagojinin sanatı yada bilimi olarak tanımlar. Ancak daha
sonra bu kavramları öğrencilerin yaşlarına göre değil, özelliklerine göre tanımlamak
gerektiğini kabul etmiştir. Bireylerin
1) Benlik kavramları bağımlı bir kişilikten öz-yönetimli bir varlığa doğru gelişir;
2) Öğrenmeye gitgide zengin bir kaynak oluşturacak artan bir deneyime sahip olurlar;
3) Öğrenmeye hazır oluşları gitgide toplumsal rollerinin getirim görevlerine yönelir;
4) Zaman perspektifleri bilginin ertelenmiş uygulanmasından hemen uygulanmasına
doğru değişir, buna bağIı olarak öğrenmeye yönelimleri konu-merkezli olmaktan çıkıp
edim-merkezli olmaya kayar.
Knowles, bu sayıltıları ve bunların eğitsel uygulamadaki sonuçlarını şöyle
açıklamaktadır:
1) BenIik Kavramları : Çocuklar dünyaya tam bir bağımlılık içinde gelirler. Bu bağımlı
benlik kavramı yetişkinler tarafından yüreklendirilir ve pekiştirilir. Ancak, çocuklar
olgunlaştıkça benlik kavramları da daha fazla bir özyönetim yönünde gelişmeye
başlar;ergenlikte kendi yaşamının sorumluluğunu üstlenme gereksinmesi yetişkin

dünyasının denetimine başkaldıracak kadar güçlü bir hale gelir. Yetişkinlikte benlik
kavramında bir değişim olur. Yetişkinler artık kendilerini çocuk gibi tam zamanlı bir
öğrenici olarak görmekten çıkıp üretici yada yapıcı olarak görmeye başlarlar. Böylece
yetişkinin benlik kavramı uygun bir benlik kavramı haline gelir. Knowles'e göre
yetişkinlikteki bu gelişmelerin eğitsel sonuçları şunlardır.
a)Öğrenme ortamı : Yetişkin kendini rahat hissedeceği bir fiziksel çevrede öğrenmek
ister. Psikolojik ortamın da yetişkine kabul edildiği, saygı duyulduğu ve desteklendiği
duygusunu vermesi gerekir. Yetişkin bu ortamda ceza görme yada gülünç olma
korkusunu duymadan anlatım özgürlüğü bulabilmelidir .Geleneksel okulun formal,
anonim ve hiyerarşik yapısından uzak olarak, bu ortam informal, dostça ve kişilerin
biricik bireyler olarak görüldüğü bir hava içermelidir.
b) Gereksinimlerin tanımlanması : Androgojik uygulamada yetişkin öğrenicilerin kendi
öğrenme gereksinmelerini kendilerinin tanıması(self-diagnosis) söz konusudur.
c)Planlama stirect: Androgoji teknolojisinde temel öğe öğreniciler kendi öğrenmelerini
planlama sürecine katılmalarıdır; öğretmen yöntem için rehber; içerik için kaynak olur.
Öğrenici sayısı yeterince azsa bunlar planlamaya doğrudan katılabilir.
d)Öğrenme yaşantılarının yönetimi: Geleneksel pedagojik uygulamada öğretmenin
rolü öğretmektir. Öğrenicinin rolü sadece edilgin bir alıcı olmaktan ibarettir .Androgojik
uygulamada ise öğrenicinin ve öğretmenin karşılıklı sorumluluğu söz konusudur.Bu
yaklaşımda öğretmen, öğreten değil, öğrenmeye yardım eden kişidir.
e)Öğrenmenin değerlendirilmesi: Androgoji kuramı bir kendi kendini değerlendirme
süreci teknikleridir; bu süreç içinde öğretmen yetişkinlerin kendi eğitsel amaçlarına
doğrultusunda gelişmeleri konusunda kanıt elde etmelerine yardımcı olmaktadır; eğitim
programının öğrenmeyi kolaylaştırması yada engellemesiyle değerlendirilir.
2)Deneyimin rolü: Yetişkinler gençlerden daha büyük bir deneyim birikimine sahiptirler;
ama ayni zamanda deneyimlerinin de farkındadırlar. Çocuklar için deneyim onların
başına gelen şeyler, bir dizi olaydır. Yani çocukların kimliği büyük bir kısmı dış
kaynaklardan üretilir. Oysa yetişkinler kimliklerini kendi deneyimlerinden çıkarırlar.
Yetişkinler ne yapıyor iseler odurlar. Knowles'e göre çocukla yetişkin arasındaki bu
deneyim farklılığının uygulamadaki sonuçları şunlardır :
a)Yaşantısal tekniklerin vurgulanması: Yetişkinlerin kendileri öğrenme kaynağı oldukları

için, olay yöntemi, rol oynama, alan araştırması, seminerler, iş konferansları, grup
tedavisi, vb. gibi yetişkin öğrenicilerin deneyimlerine dayanan teknik!erin kullanılması
daha yararlıdır. Burada 'katılım' anahtar sözcüğü; yetişkinin öğrenme sürecindeki rolü
ne kadar etkinse öğrenme de o ölçüde fazla olur.
b)Pratik uygulamanın vurgulanması: Araştırmalar yetişkinlerin öğrendikleri şeyleri
gündelik yaşamlarına uygulama eğiliminde olduklarını göstermektedir.
c)Deneyimden öğrenmeyi öğrenme: Yetişkinlere, kendilerine daha nesnel bir biçimde
bakabilmeleri ve zihinlerini ben yargılardan arındırmaları konusunda yardım edilebilir.
3)Öğrenmeye hazır oluş: Gelişim psikologlarının belirlediği gelişim görevlerinin her biri
kişiyi öğrenmeye hazırlar. Çocuğa bacak kasları yeterince gösterilmeden bence
yürütmenin öğretilememesi gibi, ayni kural yetişkinlik içinde geçerlidir. KnowIes,
öğrenmeye hazır oluşun uygulama için iki önemli doğurgusu olduğunu söylemektedir:
a)Öğrenme zamanlaması: Yetişkinlerin belirli bir öğrenmeyi kapabilmesi için öğretim
programını onların gelişim görevlerine göre hazırlanması gerekmektedir. Temel ilke
budur. Sözgelimi, yeni işçiler için düzenlenecek bir tanıtım programı iş yerinin tarihçesi
yada felsefesiyle değil, yeni gelenlerin gerçek kaygılarıyla başlamalıdır. Nerede, kiminle
çalışacağım?Benden ne beklenecek?Zaman çizelgesi nedir? Burada nasıl giyinilir? Vb.
gibi
b)Öğrenicileri gruplama: Bazı öğrenme türleri için gelişim görevlerine uygun homojen
gruplar daha etkilidir . Örneğin, bir çocuk bakımı programında genç ana babalar ergenlik
çağında çocukları olan ana babalardan farklı konulara ilgi duyacaklardır. Bazı öğrenme
türleri içinde heterojen gruplar yeğlenir. Örneğin,bir insan ilişkileri eğitim programında
değişik meslek, yaş, konum ve cinsiyetten kişilerin bir arada olması daha yararlıdır.
4)Öğrenme yönelimi: Yetişkinler eğitime çocuklarınkinden farklı bir zaman
perspektifiyle girerler. Eğitim çocuk için esas olarak gelecekte yararlı olacak bir beceri
birikimi demektir. Oysa yetişkinler öğrendiklerini hemen uygulayacakları bir perspektife
sahiptirler. Yetişkin için eğitim, yeteneklerini o anda yaşam sorunlarını çözebilecek
düzeye çıkarma sürecidir. Dolayısıyla yetişkinler eğitim etkinliğine 'sorun-merkezli' bir
bakışla gören Knowies'e göre öğrenme yönelimindeki bu farklılığın uygulamada birçok
sonucu vardır:
a)Yetişkin eğitimcilerin yönelimi: Çocuk eğitimcileri konunun mantığına ve karmaşıklık

düzeylerine göre derece derece ilerlemek zorunda oldukları halde, yetişkin eğitimcileri
öncelikle bireylerin temel kaygılarına uymak ve bu kaygıları yok edecek öğrenme
deneyimleri geliştirmek zorundadırlar.
b)Öğretim programlarının düzenlenmesi: Yetişkinlere öğretim programı düzenlemenin
temel ilkesi konuya değil sorun alanlarına yönelik olmaktır. Sözgelimi, çocukların
kompozisyon dersinde gramer kurallarına ve yazma üslubuna odaklanıldığı halde,
androgojik uygulamada 'iş mektubu yazma' yada 'kısa öykü yazma' çalışmaIarı
vurgulanır; gramer yada üslup konuları ancak öğrenicilerin pratik ilgileri bağlamında ele
alınır.
c)Öğrenme deneyimleri deseni: Öğrenicilerin sorun-yönelimli olma özelliği, her tür
öğrenme deneyiminin yetişkinlerin sorunlarıyla ve kaygılarıyla başIaması gerektiğini
gösterir. Pedagojik etkinlik 'Bu ders ne hakkındadır?' başlığıyla başIadığı halde,
androgojik etkinlik 'Bu dersten ne kazanmayı umuyorsunuz?' diye başlar.
Kelime anlamları :
- Eğitimi konu alan disiplindir.
- Sıklıkla öğretimle eş anlamlı kullanılır.
PEDAGOJİ (Çocuk Eğitimi)
- Pedagoji, öğretmen merkezli bir eğitimdir. Yani neyin, nasıl ve ne zaman
öğretileceğine öğretmen karar verir.
- Çocukları yetiştirme bilimi ve sanatıdır.
- Pedagoji, eğitimi gerçekleştirmek ve özellikle de,öğretilen vasıtaların tümüdür.
- Başkalarının kanıları, fikirleri ve alışkanlıkları üzerinde etkili olmayı amaçlayan her
türlü aksiyondur.
Pedagoji belli kurumsal çerçeveler içinde icra edilen ve bazı ahlaki ve felsefi
amaçların gerçekleştirilmesini hedef alan eğitim faaliyetlerinin incelenmesi, seçilmesi ve
uygulanmasıdır.
Pedagojiyi çok katlı bir bina gibi düşünmek gerekir. Bu katlardan biri bilimle, diğeri ahlak
ve pratik felsefe ile, üçüncüsü teknikle, sonuncusu da estetik, yaratılışla yakınlık
gösterir.

Pedagoji eğitimle ilgili şeyleri belli bir tarzda düşünmekten ibarettir.
Pedagoji geleneksel, ampirik, tedavi edici, sibernetik ve kurumsal türler altında incelenir.
Çocuklara yönelik eğitim ve öğretim alanında görev alacak kişinin öğreteceği
konuya son derece hakim olması ve insanın büyüme ve gelişmesini de yakından bilmesi
şarttır.
PEDAGOJİ VE ANDROGOJİ ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR
Pedagoji ve androgoji arasındaki temel farklar dört temel kavram çevresinde
açıklanabilir. Bu farklar sözü edilen iki eğitim yaklaşımıyla yapılan eğitim ve öğretimde,
hangi noktalara önem verildiği konusunda anahtar noktalardır. Bunlar:
a. Kendini algılama: Pedagojik yaklaşımda dominant öğretmen ve bağımlı öğrenci ve
bu nedenle yönetilen bir ilişki vardır. Androgojik yaklaşımda ise, öğretme yada öğrenme
içinde karşılıklı anlaşma ve bu nedenle yardım edici bir ilişki söz konusudur.
b. Deneyimler: Yetişkinler yaşamlarında değişik deneyimlere sahiptirler. Eğitimde
androgojik yaklaşımda yetişkinlerin deneyimleri öğrenme için zengin bir kaynak olarak
değerlendirilir. Bu nedenle, androgoji ve pedagoji arasındaki ikinci büyük fark; eğitimde
öğrencilerin aynı zamanda öğretmen olarak etkinlik göstermesi ve öğrenimi
kolaylaştırmak için onların deneyimlerinden
yararlanılmasıdır. Geleneksel yaklaşımda birincil olarak öğretmenin deneyimleri
değerlidir ve bu nedenle öğretmenden
öğrenciye tek yönlü bir iletişim vardır. Androgojik yaklaşımda ise, öğrenme için herkesin
deneyimleri değerlidir ve bu nedenle de herkes tarafından paylaşılan çok yönlü bir
iletişim söz konusudur.
c. Öğrenmeye hazır olma: Eğitimciler, "öğrenmeye hazır olma", "öğretilebilen an" yada
"hazır bulunuşluk" kavramları üzerinde önemle dururlar. Öğrenci öğretim için "hazır
olduğu" zaman (daha önce değil), öğrenim konuları yada etkinliklerinden yarar sağlar.
Pedagoji ve androgoji arasındaki üçüncü farklılık; öğretim içeriğinin seçiminde kullanılan
yöntemden kaynaklanır. Geleneksel pedagojide öğretmen hem içeriğe (ne
öğrenileceğine) karar verir, hem de yöntem
seçimi (nasıl ve ne zaman öğretileceği) konusunda sorumluluk üstlenir. Androgojide ise
içerik ve yöntem, öğrencilerin öğrenme gereksinimlerine ve bireysel ilgilerine doğrudan
bağlı olarak öğrenci grubu tarafından belirlenir. Öğrenciler "neyi öğrenmeye

gereksinimleri olduğuna" kendileri karar verirler. Androgojide eğitimci, öğrenmeyi
kolaylaştırıcı bir kişidir. Eğitimci, grupların ilgilerinin belirginleşmesinde ve öğrenme
gereksinimlerinin saptanmasında öğrencilere yardım etmek için kaynak kişi olarak
davranır. Geleneksel yaklaşımda, öğrenciler için programa öğretmen karar verir ve
öğrenciler derece ve sınıflarına göre gruplandırılır. Androgojik yaklaşımda ise, eğitimci
öğrenme gereksinimlerini belirlemek için öğrencilere yardım eder ve öğrenciler ilgilerine
göre kendileri gruplaşırlar.
d. Zamana bakış ve öğrenmeye uyum:
Bilindiği gibi eğitimde yıllardır "şu anda yapmak" yerine, "gelecek için hazırlık" temelinde
düşünülmüştür. Örgün eğitim programlarının gerçekleştirmek istediği kişisel ve
toplumsal amaçlar geleceğe yöneliktir. Yetişkin ise bir eğitim programından varolan
gereksinimlerine ve sorunlarına yanıt vermesini bekler, eğitimde kazandıklarını hemen
uygulamaya aktarmak ister. Bu nedenle, eğitimde androgojik yaklaşımda
öğrenme, "konu merkezli" olmaktan çok "sorun merkezli" dir. Androgoji, şu andaki
sorunu bulma ve çözme işlemidir. Eğitimde androgojik yaklaşımının kalbi, "şu anda
neredeyiz" ve "nereye gitmek istiyoruz" u bulmaktır.
Geleneksel yaklaşımda, öğretmenler geçmişle ilgili "bilgi bankası" yada "bilginin
kaynağı" gibi görülürler. Konular halinde gruplanan ve sınıflanan bilgiler "herhangi bir
gün" kullanılmak üzere öğretilir. Androgojik yaklaşımda ise, sorun bulma ve çözme
ekipleri vardır ve öğrenme "bugünün sorunları" üzerinde "bugün çalışarak" sağlanır.
KAYNAKÇA
http://www.geocities.com/ndcbrsc/egitim/notlar/egitim.doc
http://www.antalyahem.com/sunum/yetiskinegitimi.pps
http://ailehekimligi.trakya.edu.tr/anabilim/dersnotu/2002_2003/corlu/eriskinegt.ppt#11,
http://www.ttb.org.tr/STED/sted1101/saglik.pdf
http://www.annecocuk.com/modules/newbb/viewtopic.php?topic_id=9239&forum=1