ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ...

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Kadir Uğurtan YILMAZ
Burgos ve ark. (1993), kayısı çeşitleri arasında kendiyle ve karşılıklı
uyuşma durumlarını belirlemek amacıyla 8 kayısı çeşidi ile kendileme ve karşılıklı
tozlama yapmışlardır. Çalışmada laboratuarda polen tüpü gelişimi ve bahçede meyve
tutma yüzdeleri değerlendirilmiştir. Sonuçlar, Moniqui Fino ve Velazquez Tardio
çeşitlerinin kendiyle uyuşur olduğunu doğrulamış ve Gitano, Pepito del Cura ve
Velazquez Fino’nun kendiyle uyuşmaz olduğunu göstermiştir. 25 karşılıklı
kombinasyon içinde karşılıklı uyuşmazlık bulunmamıştır.
Gülcan ve ark. (1994) yürüttükleri bir TÜBİTAK (TOAG-806) projesinde
Malatya’da en çok yetiştirilen çeşitlerden en önemlisi olan Hacıhaliloğlu’nun
kendiyle uyuşmaz bir çeşit olduğunu bildirmişlerdir.
Bolat ve Güleryüz (1994), Erzincan koşullarında yetiştirilen Hasanbey
kayısı çeşidinin döllenme biyolojisi üzerinde yaptıkları bir çalışmada serbest
tozlanmanın, kendilemenin ve bazı çeşitlerle yapılan yabancı tozlamanın meyve
tutum düzeyine etkisini araştırmışlar, 1992 – 1993 yıllarında yürütülen araştırmada
Hasanbey çeşidinde yapılan kendileme çalışmalarında kendine uyuşur ve kendine
uyuşmaz tiplerin mevcut olduğunu belirlemişlerdir. Ayrıca kendileme ve serbest
tozlamalara nispeten yabancı tozlamalardaki meyve tutum oranı daha yüksek
bulunmuştur. Hasanbey kayısı çeşidi için Karacabey çeşidinin iyi bir tozlayıcı
olduğunu saptamışlardır.
Kayısının genelde kendine verimli bir meyve türü olduğu bilinmektedir
(Ülkümen, 1938). Ancak 1997-2001 yılları arasında Malatya Meyvecilik Araştırma
Enstitüsü’ndeki kayısı gen kaynakları parselinde bulunan 62 yerli kayısı çeşidi
üzerinde yapılan bir çalışmada bu çeşitlerden 37 tanesinin kendisine verimsiz olduğu
belirlenmiştir (Paydaş ve ark., 2006).
Gülcan ve ark. (2006) 7’si Adana-Pozantı’da geri kalanı Malatya’da olan
toplam 70 kayısı çeşidinde kendiyle uyuşan çeşitleri belirlemek amacıyla yaptıkları
üç yıllık kendileme çalışmaları sonucunda genotiplerdeki meyve tutma oranının %0
ile %34.48 arasında değiştiğini ve elde edilen verilere göre bu genotipler arasından
32’sinin kendine verimli olduğu sonucuna varmışlardır.
13