ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ...

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Kadir Uğurtan YILMAZ
Draganescu ve Cociu (1997) Romanya’nın Banat Bölgesi’nde 11 çeşit
kayısı üzerinde yaptıkları fenolojik ve pomolojik çalışmalar sonucunda en iyi
çeşitlerin NJA 19, CR 24-17, Selena, Sulmona, Litoral ve en geç çiçeklenme
periyoduna sahip olan Umberto çeşitleri olduğunu bildirmişlerdir.
Nyeki ve ark. (1997) Cegledi Orias, Naggkörösi Orias, Szegedi Mammut
ve Ligeti Orias çeşitlerinin Macaristan’da yetiştirilen ve 60 ile 100 g arasında meyve
ağırlıklarına sahip olan ve dev tip denilen iri çeşitler olduklarını bildirmişlerdir.
Kaşka ve Yılmaz, (2001) Kahramanamaraş koşullarında kayısılarda
yaptıkları bir çalışmada 22’si yerli 25’i de yabancı olmak üzere toplam 47 çeşitte
anaç ve kalem çaplarıyla aşı noktasındaki büyüme, sürgün uzunlukları, çiçek
tomurcuğu, çiçek ve meyve yoğunluklarının 1-5 puanlamasıyla değerlendirilmesi
gibi morfolojik özellikler ile fenolojik ve pomolojik gözlem ve analizler yaparak
Kahramanmaraş ve yöresine uygun olabilecek çeşitleri belirlemeye çalışmışlardır.
İranlı araştırmacılara göre kayısı özellikle Doğu Azerbaycan eyaleti için en
önemli meyve türlerinden bir tanesidir. Bu nedenle son yıllarda ticari kayısı
çeşitlerinin yayılımı ve yetiştiriciliği yaygınlaşmıştır. Dünyanın birçok yerinde kayısı
üzerinde çalışan araştırıcıların da önerdiği gibi İranlı araştırmacılar da kendi
ülkelerinde yeni alanlarda kayısı yetiştiriciliğinin tavsiye edilmesi veya
yaygınlaşması amacıyla iklimsel adaptasyon çalışmalarının yürütülmesi gerekliliğini
vurgulamışlardır (Suare, 1985; Dejampour, 2001; Dejampour ve ark., 2003).
Yılmaz (2002) Kahramanmaraş’ta 5 yerli, 11 melez tip, 5 seleksiyon tipi ve
25 yabancı kayısı üzerinde yaptığı çalışmada elde ettiği verilere göre meyve ağırlığı
bakımından Fracasso, Precoce de Tyrinthe, Antonio Errani, 22-90, ve 355 No’lu
tiplerin oldukça olumlu sonuçlar verdiğini bildirirken, Canino, Feriana, Priana,
CNEF-C, 1-89, 5-89, 7-89, 30-89 ve 33-89 No’lu kayısıların ümitvar olduklarını
ancak 1-89’un erken çiçeklenmesi nedeniyle ilk bahar geç donlarından kolaylıkla
etkilenebileceğini bildirmiştir.
Dejampour ve Zeinalabedini 1994-2003 yılları arasında İran’da üç farklı
ekolojik şartlara sahip yerlerde yürüttükleri ve beş tane yerel ticari çeşitte (Nasiri,
Ordobad, Doroshte-M, Ghorbane-M, Ghermeze-Sh) yaptıkları çalışmada
çiçeklenme, efektif tozlanma periyodu, erkencilik, verimlilik, polen çimlenmesi,
9