çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ...
çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ... çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ...
Sonuç olarak bankalar, iştirakleri dolayısıyla maruz kalabilmeleri sektör riski dahil faaliyetlerinin gerektirdiği işlemleri nedeniyle karşılaştıkları risklerin izlenmesini ve kontrolünü sağlamak amacıyla faaliyetlerinin kapsamı ve yapısıyla uyumlu, esas ve usulleri Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenecek etkin bir iç denetim sistemi ile risk kontrol ve yönetim sistemi kurmakla yükümlüdürler. Bu sayede bankacılık sistemi daha sağlıklı bir işleyiş altyapısına sahip olacaktır. 3.9. Banka İşletmelerinde İç Denetim İlke ve Esasları Mali sistem içinde mevcut olan tasarrufların etkin biçimde kullanılarak ekonomik faaliyetin finansmanında rol üstlenen bankacılık sektörü, son yıllarda yaşanan hızlı gelişmelerle birlikte ekonomik sistem içinde, değişik roller üstlenmiş, bir çok alanda hizmet vermeye başlamış, dünya ekonomik düzeni içerisinde önemli bir yere sahip olmuştur. Bununla birlikte bankacılık sektörünün uluslararası alanda karşılaşacağı ve yönetmek zorunda olduğu riskler hem artmış hem de çeşitlenmiştir. Oluşturulan yeni ürünler, bilgi işlem teknolojisindeki gelişmeler sonucunda ortaya çıkan yeni işlem prosedürleri, dağıtım kanalları ve ulaşılan yeni finansal piyasalar, bankalara hem yeni fırsatlar sunmuş hem de yeni riskler ortaya çıkmıştır. Diğer yandan bankacılık sektöründeki yaygınlaşmanın etkisiyle bir bankadan çıkan problem diğer bankaları etkileyerek tüm sistem için genel bir problem oluşturabilmektedir (Bankacılar Dergisi, 1999: 21). Ekonomide yaşanan krizlerin finansal sisteme ve onun önemli unsurlarından olan bankacılık sektörüne yansıyarak, tüm finansal sistemi ve ekonomiyi etkileyebilecek sorunlar ortaya çıkarması ihtimali düzenleyici ve denetleyici kurumları daha dikkatli olmaya zorlamıştır. Gelişmekte olan ülkeler, özellikle son yıllarda ciddi bankacılık krizleriyle karşı karşıya kalmışlardır. Bu krizler genellikle düşük gelirli ülkelerde yaygın olarak meydana gelmekte ve maliyeti de göreli olarak yüksek olmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde meydana gelen bankacılık krizleri genel olarak iki temel nedene dayanmaktadır (Bankacılar Dergisi, 2000: 37). Bankaların, hem makro ekonomik dalgalanmalar hem de önemli rejim değişiklikleri açısından volatilitesi yüksek bir ortamda faaliyet göstermeleri ve bankalarda gözetim ve denetim eksikliği olarak sıralamak mümkündür. Gelişmiş ülkeler ise bu krizlerden dolaylı olarak etkilenirler. Gelişmiş ülkelerdeki 74
alacaklı durumdaki kreditör bankalar krizin meydana geldiği bölgedeki mali piyasaların iflası nedeniyle bu durumdan olumsuz etkilenirler. Bu sebeple gelişmiş ülkeler ve kredi veren kuruluşlar gelişmekte olan ülkelerdeki ekonomini ve mali sektörün istikrarını isterler. İster gelişmiş isterse gelişmekte olan bir ülke olsun bankacılık sisteminin zayıf oluşu hem o ülkenin mali sisteminin hem de uluslararası mali piyasaların istikrarına karşı önemli bir tehdit oluşturur. Mali sistemlerin güçlendirilmesi konusundaki ihtiyaç, bu alandaki uluslar arası girişimleri arttırmıştır. Başta Basel Bankacılık Gözetim Komitesi, BIS,IMF,DB gibi kuruluşlar bir çok uluslararası piyasalarda mali istikrarın güçlendirilmesi için çalışmalar başlatmışlardır (Bankacılar Dergisi, 1999: 87). Mali sistemlerin güçlendirilmesi ise, mali sistemlerin denetimi ile çok yakından ilgilidir. Bu alanda en ciddi çalışmaları yapan kurum ise “Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi” dir. Basel bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi, bankacılık gözetim ve denetiminde uluslararası işbirliği sağlamak amacıyla G-10 ülkeleri Merkez Bankaları Guvernorleri tarafından 1975 yılında oluşturulmuştur. Belçika, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Lüksemburg, Hollanda, İsveç, İsviçre, İngiltere, ABD tarafından oluşturulan komite ulusal bankacılık gözetim ve denetim otoriteleriyle temaslar yapmaktadır. Son yıllarda hem G-10 ülkeleri dışındaki ülkelerle yaptığı temasları hem de kendisine üye ülkelerde sürdürülmekte olan çalışmaları yoğunlaştırarak bankacılıkta ihtiyati denetimin tüm ülkelerde güçlendirilmesine yönelik gayret ve girişimleri artmıştır (Basel Komite, 1997: 5). Basel Komite, bankacılık gözetim ve denetimini, hem sektörün denetimi hem de tek tek bankaların kendi içindeki denetim olarak ele almıştır. Yani hem sektörün kendi içinde bir denetim mekanizması oluşturması hem de bankaların kendi içinde bir denetim mekanizması oluşturmasını amaçlamaktadır. Bu amaçla Basel Komite 25 maddeden oluşan, “Bankacılıkta Etkin Gözetim ve Denetime İlişkin Temel Prensipleri” yayınlamıştır. Bu prensipler tüm ülkelerde uluslar arası alanda gözetim ve denetim otoriteleri ve diğer kamu otoritelerince başvurulacak temel bir kaynak olmuştur. Basel Komite bankacılık sektöründe gözetim ve denetime ve risk taşıyan diğer alanlara ilişkin yol gösterici niteliğinde birçok doküman yayınlamış ve standartlar belirlemiştir. Bunlardan bir diğeri, dünyada banka iç denetimin esaslarını oluşturan en ciddi çalışma 75
- Page 43 and 44: yenilemesi gerekir. İyi bir denet
- Page 45 and 46: kuruluşun organizasyon yapısı, k
- Page 47 and 48: 2.4.2.3. Kanıt Toplama Denetim kon
- Page 49 and 50: Ağırlıklı olarak dış denetime
- Page 51 and 52: ilkeleri kapsamındadır. Açıklay
- Page 53 and 54: dayandırılması, kararların inan
- Page 55 and 56: 2.5.7. Koordinasyon Koordinasyon, i
- Page 57 and 58: • Çeşitli konularda yönetim da
- Page 59 and 60: Çünkü kişilerin kendi başları
- Page 61 and 62: 3.2. İç Denetim Kavramı Denetim,
- Page 63 and 64: çalışmalarına bağlı olarak do
- Page 65 and 66: İşletme sahipleri ve yöneticiler
- Page 67 and 68: • Dış düzenlemelerin ve kabul
- Page 69 and 70: 3.4.6. Kaynakların Etkin ve Veriml
- Page 71 and 72: 3.6.1. Kaynak Sağlama Fonksiyonu K
- Page 73 and 74: • Müşterilerine bilgi (istihbar
- Page 75 and 76: Borçluların anaparayı ve faizini
- Page 77 and 78: Faiz oranındaki dalgalanmalar ve v
- Page 79 and 80: döviz kuru riskinden dolayı zarar
- Page 81 and 82: sağlayamamaları ve yeni banka ür
- Page 83 and 84: pazarda %2 ile sağlandığı gerç
- Page 85 and 86: mali sektörde doğabilecek olumsuz
- Page 87 and 88: Varlıkların hırsızlıktan korun
- Page 89 and 90: gerekli ilkelerin sunulmasıdır (E
- Page 91 and 92: • Politikanın içerdiği kavraml
- Page 93: ve bu talep sözkonusu tahvillerin
- Page 97 and 98: Tüm banka faaliyetlerinin ilgili y
- Page 99 and 100: hiçbir faaliyeti ve birimi iç den
- Page 101 and 102: Bankalarda iç kontrol birimlerini
- Page 103 and 104: 3.10.1.1. Banka Yönetim Kurulunun
- Page 105 and 106: Denetime ilişkin faaliyetlerin eğ
- Page 107 and 108: Etkin risk değerlendirilme işlevi
- Page 109 and 110: • Fiziksel denetimler; daha çok
- Page 111 and 112: 3.10.4. Bilgi ve İletişim Etkin i
- Page 113 and 114: değerlendirmesine olanak verecekti
- Page 115 and 116: Teftiş kurulundaki müfettişlerin
- Page 117 and 118: • Devlet Kaynaklı Sorunlar, •
- Page 119 and 120: Bankacılık sektörü otomasyonda
- Page 121 and 122: ankalarının sayısında önemli a
- Page 123 and 124: 3.11.6. Ticari Bankaların Kaynakla
- Page 125 and 126: Kamu bankalarının yüksek görev
- Page 127 and 128: 3.11.10. Grup veya Holding Bankacı
- Page 129 and 130: tasarruf sahiplerinin haklarını v
- Page 131 and 132: temsilci, ekonomik ve mali konulard
- Page 133 and 134: Düzenleme Komitesi tarafından uya
- Page 135 and 136: • Bir kayyum tayin edilerek veya
- Page 137 and 138: karşı önlem almakla yükümlüd
- Page 139 and 140: giderilememesi halinde, büro malik
- Page 141 and 142: 4.4. İngiltere’de Bankacılık G
- Page 143 and 144: Kuruluş, bankacılık yapma yetkis
alacaklı durumdaki kreditör bankalar krizin meydana geldiği bölgedeki mali piyasaların<br />
iflası nedeniyle bu durumdan olumsuz etkilenirler. Bu sebeple gelişmiş ülkeler ve kredi<br />
veren kuruluşlar gelişmekte olan ülkelerdeki ekonomini ve mali sektörün istikrarını<br />
isterler.<br />
İster gelişmiş isterse gelişmekte olan bir ülke olsun bankacılık sisteminin zayıf oluşu<br />
hem o ülkenin mali sisteminin hem de uluslararası mali piyasaların istikrarına karşı<br />
önemli bir tehdit oluşturur. Mali sistemlerin güçlendirilmesi konusundaki ihtiyaç, bu<br />
alandaki uluslar arası girişimleri arttırmıştır. Başta Basel Bankacılık Gözetim Komitesi,<br />
BIS,IMF,DB gibi kuruluşlar bir çok uluslararası piyasalarda mali istikrarın<br />
güçlendirilmesi için çalışmalar başlatmışlardır (Bankacılar Dergisi, 1999: 87).<br />
Mali sistemlerin güçlendirilmesi ise, mali sistemlerin denetimi ile çok yakından ilgilidir.<br />
Bu alanda en ciddi çalışmaları yapan kurum ise “Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim<br />
Komitesi” dir. Basel bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi, bankacılık gözetim ve<br />
denetiminde uluslararası işbirliği sağlamak amacıyla G-10 ülkeleri Merkez Bankaları<br />
Guvernorleri tarafından 1975 yılında oluşturulmuştur. Belçika, Kanada, Fransa,<br />
Almanya, İtalya, Japonya, Lüksemburg, Hollanda, İsveç, İsviçre, İngiltere, ABD<br />
tarafından oluşturulan komite ulusal bankacılık gözetim ve denetim otoriteleriyle<br />
temaslar yapmaktadır. Son yıllarda hem G-10 ülkeleri dışındaki ülkelerle yaptığı<br />
temasları hem de kendisine üye ülkelerde sürdürülmekte olan çalışmaları<br />
yoğunlaştırarak bankacılıkta ihtiyati denetimin tüm ülkelerde güçlendirilmesine yönelik<br />
gayret ve girişimleri artmıştır (Basel Komite, 1997: 5).<br />
Basel Komite, bankacılık gözetim ve denetimini, hem sektörün denetimi hem de tek tek<br />
bankaların kendi içindeki denetim olarak ele almıştır. Yani hem sektörün kendi içinde<br />
bir denetim mekanizması oluşturması hem de bankaların kendi içinde bir denetim<br />
mekanizması oluşturmasını amaçlamaktadır. Bu amaçla Basel Komite 25 maddeden<br />
oluşan, “Bankacılıkta Etkin Gözetim ve Denetime İlişkin Temel Prensipleri”<br />
yayınlamıştır. Bu prensipler tüm ülkelerde uluslar arası alanda gözetim ve denetim<br />
otoriteleri ve diğer kamu otoritelerince başvurulacak temel bir kaynak olmuştur. Basel<br />
Komite bankacılık sektöründe gözetim ve denetime ve risk taşıyan diğer alanlara ilişkin<br />
yol gösterici niteliğinde birçok doküman yayınlamış ve standartlar belirlemiştir.<br />
Bunlardan bir diğeri, dünyada banka iç denetimin esaslarını oluşturan en ciddi çalışma<br />
75