çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ...

Tablo 1: Türev Ürün Kullanımından Kaynaklanan Endişe Durumu
KULLANANLARIN ENDİŞELERİ YÜKSEK ENDİŞE (%) ORTA DÜZEY ENDİŞE (%)
Kredi Riski 33 35
Türev Ürünlerinin Riskini Değerlendirme 31 36
Muhasebe İşleyişi Üzerindeki Belirsizlik 30 30
Vergi ve Yasal Problemler 20 38
İşlem maliyeti 20 34
Likidite Riski 19 36
Kaynak: (Russ, 1999: 9)
Araştırmaya katılanların cevaplarına göre; riskten korunmada türev ürünler %49 nakit
akımlarını, %42 ile ticari karı ve %8 ile firmanın piyasa değeri koruma amacı için
kullanılmaktadır. Türev ürünlerinin kullanımı ile ilgili endişeler ise araştırmaya göre
Tablo 1’deki gibidir. Bu araştırmaya göre kullanılan ürünler ile ilgili olarak firma
yöneticilerinin sürekli olarak orta düzeyde endişe taşıdıkları ortaya çıkmaktadır.
Risk yönetiminde türev ürünlerinden beklenen her zaman istenildiği gibi olmamaktadır.
Bu olaya en son örnek ise Long-Term Capital Management adlı hedge fonunun yapmış
olduğu zarardır. LTCM (Long-Term Management) 4 milyar ABD Dolarlık sermaye
tabanı üzerine 125 Milyar ABD Doları civarında varlık oluşturmuştur. Ancak LTCM’ın
borçlanmaları çok büyük miktarlarda olmasına rağmen bu borçlar kaliteli menkul
kıymetlerle teminat altına alındığından, bu fona ortak olan bankalar bu gerçeğe rağmen
endişeye kapılmamışlardır. Çünkü bu uygulamada risk hedge edilmiş idi (Russ, 1999:
9).
Ürkütücü olan LTCM’ın bilanço dışı işlemlerini oluşturan finansal enstrümanlar swap,
opsiyon, repo ve diğer türev ürünler idi. LTCM yüksek faiz Avrupa ülke tahvillerini
düşük fiyatla alıp portföyüne koymuş, opsiyon sözleşmeleri ile de düşük faizle (yüksek
fiyatla) satılan Avrupa tahvillerini borçlanmıştı. 1998 ekonomik kriz sonrası
yatırımcılar kaliteye hücum etmeye başladılar ve LTCM’ın borçlu olduğu Avrupa’daki
düşük faizli fakat kaliteli tahviller ile Amerikan hazinesinin tahvillerine olan talep arttı
72