çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ...

olarak ele alınmaktadır. Bu modeller; Kalitatif modeller, Kredi skorlaması
(derecelendirilmesi) modeli ve Newer modelleridir (Saunders, 1999: 2).
3.7.1.2. Faiz Oranı Riski
Bu risk, gerek nominal gerekse reel faiz oranlarındaki hareketlenmelerden kaynaklanır.
Faiz riski, aktif kalemleriyle pasif kalemleri arasında vade ya da faiz bazında bir
uyumsuzluk olması veya değişken faizli mali yükümlülüklerin gelecekteki nakit
akımları, gelir–gider üzerinde belirsizliğe yol açması halinde ortaya çıkar (Çelik, 2001:
62). Örneğin, eğer borçlanılan para üzerindeki faiz giderleri, borç olarak verilen krediler
üzerindeki faiz giderlerinden daha hızlı artıyorsa, artan faiz oranları bankanın kar
marjını düşürecektir (Rose, 2002: 168).
Bankanın farklı vadeler ve faiz yükü ile yükümlülükleri arasındaki ortaya çıkabilecek
uyumsuzluk faiz oranı riskini oluşturur. Faiz oranı riski genel olarak iki şekilde ortaya
çıkabilir. Bunlardan ilki bankanın yükümlülüklerine kıyasla daha uzun vadeli varlıklara
sahip olmasından kaynaklanan yeniden finanslama riski olup, bankanın bu durumda
uzun vadeli olarak bulundurduğu varlıklarını finanse etmek için yeniden borçlanmak ya
da borçlarının vadesini uzatmak isterse karşılaşabileceği maliyet riskini ifade
etmektedir. İkincisi ise bankanın yükümlülüklerine kıyasla daha kısa vadeli varlıklar
tutmasından kaynaklanan yeniden yatırım riski olup, yeniden yatırılan fonların
getirisinin fonların maliyetinin altına düşmesi olasılığını ifade etmektedir (Karacan,
1997: 23).
Türk bankacılık sektörünün, kısa vadelerde faize duyarlı pasiflerinin faize duyarlı
aktiflerinden daha fazla olması, yabancı kaynakların varlıklara göre daha kısa sürelerde
yeniden fiyatlandırılması sonucunu doğurmaktadır. Varlık ve yükümlülüklerin yeniden
fiyatlama dönemlerindeki bu uyumsuzluk, aktif ve pasiflerin faiz oranı değişikliklerine
karşı olan duyarlılıklarını arttırmaktadır. Diğer yandan bankalar, faiz oranlarının artma
eğilimi gösterdiği dönemlerde, repo yoluyla düşük faiz getirili kamuya ait menkul
kıymetlerini, daha yüksek getirili olanlarla değiştirmek suretiyle, faiz riskini kontrol
altında tutmaya çalışmaktadırlar. Ayrıca sektörde, swap gibi bazı türev enstrümanlar da,
bu amaca yönelik olarak kullanılmaktadır (Erçel, 2000, 67).
56