çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ...

kuruluşun organizasyon yapısı, kuruluş yeri, ürettiği mal veya hizmetlerin niteliği,
yatırımları, alımları, pazarlama faaliyetleri, finansal yapısı, iş ilişkisinde olduğu üçüncü
kişiler gibi birçok konuda bilgi toplanmalıdır. Denetçi bu konularda bilgi sahibi
olduktan sonra Genel Kabul Görmüş Denetim Standartlarının öngördüğü kalitede bir
denetimin gerçekleştirilmesi için uygun bir denetim planı hazırlar. Denetimin
planlanması, daha etkin ve zamanında bir denetim yapılmasının koşuludur (Özgen,
2001: 23).
Planlama ile ilgili çalışmalar ayrı ayrı belgelenerek bir denetim programı hazırlanır.
Planlamada eğer dahil olunan denetim kuruluşunun bir denetim kılavuzu varsa bu
kılavuz denetimin planlanmasında yol gösterici olacaktır. Denetim programında
izlenecek yol ve denetim işlemleri ayrıntılı biçimde gösterilir. Ancak bu bir ön planlama
olduğundan, denetimin yürütülmesi sırasında ortaya çıkacak koşullara göre, programda
gerekli düzeltmeler ve ilaveler yapılır (Özgen, 2001: 25).
Denetim görevinin yürütülmesi sırasında denetçi yardımcılarından yararlanılır. Denetçi
yardımcılarının faaliyeti, denetimin yürütülmesinden sorumlu olan uzman denetçi
tarafından sıkı bir şekilde kontrol edilir. Bu kontrol hem uygun ve kaliteli bir denetimin
gerçekleştirilmesi ve hem de denetçi yardımcılarının iyi bir biçimde eğitilip
yetiştirilmeleri açısından gereklidir.
Denetçi yardımcıları, sorumlu denetçinin verdiği direktifler dahilinde, denetim
programlarına uygun olarak görevlerini yerine getirmeye çalışırlar. Denetim
programlarında veya varsa denetim kılavuzlarında, gerekli denetim kanıtlarının
toplanması için nasıl bir yol izleneceği ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Denetçi
yardımcıları, çalışmaları sırasında sık sık sorumlu denetçiye başvurarak takıldıkları
konularda yardım isterler ve konuların kendi açılarından aydınlanması için sorumlu
denetçi ile mesleki tartışmalarda bulunurlar. Sorumlu uzman denetçilerin denetçi
yardımcıları üzerindeki gözetimlerinin sınırının ne olması gerektiği konusunda kesin
kurallar bulunmamaktadır. Ancak bu gözetimin kapsamı (Güredin, 1994: 29);
• Denetçi yardımcısının genel ve mesleki bilgi düzeyine,
• Denetçi yardımcısının konusundaki deneyimine,
• Denetim konusunun zorluk ve karmaşıklık derecesine bağlıdır.
25