çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ...

2.2. Denetimin Tanımı
Denetim kavramı, günlük konuşma dilinde olaylara, eylemlere, kişilere ve hatta kendine
etki edebilme gücüne sahip olabilme anlamında kullanılmaktadır (Kepekçi, 1994: S.1).
Kurum ve kuruluşlar ile kişiler görevleri, işlevleri ve faaliyetleri ile ilgili olarak
açıklamalar yapmakta, bildirimlerde bulunarak çeşitli isteklerde bulunmakta, kararlar
alıp uygulamak, belirli görüş ve iddialar ileri sürerek bunların doğruluk ve güvenirliğini
savunmaktadır. Ancak bu bildirim ve iddiaların uygunluğu, doğruluğu ve güvenirliği
tartışılabilir. Amaçlara uygun ve tutarlı karar verebilmek için karar işleminde
yararlanılan bilgilerin geçerli ve güvenilir olması gerekmektedir. Güvenilir ve geçerli
olmayan bilgi, kaynakların etkin ve verimli kullanılmasını engelleyerek topluma,
örgütlere ve karar alıcılara zarar verir.
Yönetim unsurlarının ayrılmaz bir parçası ve tamamlayıcısı olan denetimin amaçları ve
özellikleri göz önünde bulundurularak çeşitli tanımlamalar yapılmıştır. Denetim, belli
bir döneme ait iktisadi faaliyet ve olaylarla ilgili iddiaların önceden saptanmış ölçütlere
uygunluk derecesini araştırmak ve sonuçları ilgi duyanlara bildirmek amacıyla
tarafsızca kanıt toplayan ve kanıtları değerleyen sistematik bir süreçtir (Auditing
Concepts Committe, 1972:181).
Denetim Latince audire, İngilizce audit kelimesinin Türkçe karşılığı olup, Türk Dil
Kurumu tarafından bir işin doğru ve yönetime uygun olarak yapılıp yapılmadığını
incelemek, murakabe etmek, teftiş etmek, kontrol etmek olarak tanımlanmıştır (Örenay,
2005:3).
Modern anlamda denetim, olasılık ve görelilik (probabilite ve relativite) esaslarıyla
belirlenmiş hedef ve standartlar doğrultusunda ortaya çıkan sonuçların verimlilik,
etkinlik ve ekonomiklik derecelerini ölçmek, karşılaştırmak ve değerlendirmektir
(Kenger, 2001:1).
Bu tanım Türk Literatüründe kontrol, muhasebe denetimi olarak kullanılmaktadır.
Yönetim bilimlerine göre denetim ise “Kabul edilmiş standartlara göre tanımlanan
faaliyetlerin ölçülmesi ve amaçlardan sapmalar varsa, gerekli düzeltmeleri yapabilmek
olanaklarının kazanılması” demektir (Tümer, 1975:326). Yönetim denetimi kavramı
11