çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ...

çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ... çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ...

library.cu.edu.tr
from library.cu.edu.tr More from this publisher
19.07.2013 Views

4389 sayılı Kanundan oldukça farklı olarak, bankalarda yapılacak yerinde denetimin, Kurumun meslek personelini oluşturan bankalar yeminli murakıp ve yardımcıları yanında, bankacılık uzman ve yardımcıları, bilişim uzmanı ve yardımcıları, hukuk uzmanı ve yardımcılarının da görev alacağı bir denetim ekibi tarafından yerine getirileceği öngörülmektedir. Geçici madde 1’de, 4389 sayılı Kanunda olduğu gibi, bu kanuna göre çıkarılacak yönetmelik, tebliğ ve kararlar yürürlüğe girinceye kadar, kaldırılan hükümlere dayanılarak çıkarılan düzenlemelerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunacağı öngörülmektedir. Yine de aynı maddede, bu kanunda öngörülen düzenlemelerin bir yıl içinde yürürlüğe konulacağı hükme bağlanmıştır. Basel kriterlerinin en önemli prensiplerinden birisi, bankanın mali bünyesinde zayıflamalar olması durumunda gözetim otoritesine yasal önlemler alma yetkisi veren 22. prensiptir. Düzenlemelere aykırı uygulamalar olması ve mali bünyede zayıflamalar olması durumunda BDDK’ya yasal önlemler alma yetkisi verilmektedir. Denetlemeler sonucu alınacak tedbirlerle ilgili olarak daha ayrıntılı düzenlemelere gidilmekte, eski kanunla bakana verilmiş olan yetkiler BDDK’ya devredilmektedir. Yeni Kanun’un 14. maddesinde alınacak tedbirler açıklanmakta ve BDDK’ya geniş yetkiler verilmektedir. Kurum, bir bankanın; • Likidite sorunlarını çözmesi için alınması istenen tedbirleri kısmen ya da tamamen almadığını, bu tedbirlerin kısmen veya tamamen alınmış olmasına rağmen mali bünyesinin bu tedbirler alınsa dahi güçlendirilemeyecek derecede zayıflamış olduğunu, • Yükümlülüklerini vadesinde yerine getiremediğini, • Bu madde hükümlerinin uygulamasında Kurulca belirlenecek değerleme esasları çerçevesinde yükümlülüklerinin toplam değerinin varlıklarının toplam değerini aştığını, • Faaliyetine devamının mevduat sahiplerinin hakları ve mali sistemin güven ve istikrarı bakımından tehlike arz ettiğini, tespit ettiği takdirde, en az beş üyenin aynı yöndeki oyuyla alınan kararla temettü hariç ortaklık hakları ile bankanın yönetim ve denetimini Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na 198

devretmeye veya bankacılık işlemleri yapma ve/veya mevduat kabul etme iznini kaldırmaya yetkili bulunmaktadır. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, bankalardaki tasarruf mevduatının sigorta ettirildiği kamu tüzel kişiliğine intikal eden bankaların mali bünyelerinin güçlendirilmesini, yeniden yapılandırılmasını ve üçüncü kişilere devrini sağlamaktır. 4389 Sayılı Bankalar Kanunu’na göre Kurum (BDDK), bankanın borçlarını (mevduatı) ödeyemediğini, taahhütlerini yerine getiremediğini (akreditif, teminat mektubu, harici garanti vs), bankanın özkaynaklarının riskli varlıklarını karşılamakta yetersiz kaldığını ya da bu durumun gerçekleşmek üzere olduğunu tespit ederse, bankalardan likiditelerinin güçlendirilmesi amacıyla uygun göreceği her türlü tedbiri almasını isteyebilmektedir. Bu talepler, yeni gayrimenkul almamaları, iştirak ve gayrimenkullerini satmaları, sermayelerini artırmaları, kar dağıtmamaları, temettü veya ikramiye ödememeleri, zarar ettiği konulardaki faaliyetlerini durdurmaları ve verimi düşük varlıklarını elden çıkarmaları şeklinde olabilmektedir. Ancak, bu tedbirlerin alınmasının dahi bankanın mali yapısını güçlendirmeyeceği durumlarda, kurum el koyma kararını doğrudan verebilmektedir (Eşsiz ve Yamakoğlu, 1999: 7). Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun belirlenmesinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Kurulun siyasi bağımsızlığa ve işlevsel bağımsızlığa sahip olması, üyelerin bankacılık işinin özünü kavrama niteliğine sahip olmaları ve bu nedenle özel sektör-kamu sektörü bileşiminin özel sektör ağırlıklı olması, kamu sektöründen gelecek üyelerin bankacılık sektöründeki denetim olgusunu bir mevzuat denetiminden çok sektörün sağlamlığını gözeten bir denetim olarak görmeleri ve konuya dünya bankacılık sektöründeki gözetim ve denetim konularındaki gelişmeler çerçevesinde bakmaları gerekmektedir (İlkorur, 2000: 8). 5.6. Özet Küreselleşme neticesinde uluslararası rekabet çok artmıştır. Bankacılık sektörü gelişen teknoloji, deregülasyon ve uluslararası rekabet ile çok çeşitli ürün ve hizmet sunan bir sektör haline gelmiştir. Dolayısıyla sektördeki riskler çok çeşitlenmiş ve karmaşık bir hale gelmiştir. Bu risklerin yönetiminin ve sektörün gözetim ve denetiminin verimli ve etkin bir şekilde yapılması gerekmektedir (Beşinci, 2005: 1). Bu nedenle BIS’ın 1988 199

4389 sayılı Kanundan oldukça farklı olarak, bankalarda yapılacak yerinde denetimin,<br />

Kurumun meslek personelini oluşturan bankalar yeminli murakıp ve yardımcıları<br />

yanında, bankacılık uzman ve yardımcıları, bilişim uzmanı ve yardımcıları, hukuk<br />

uzmanı ve yardımcılarının da görev alacağı bir denetim ekibi tarafından yerine<br />

getirileceği öngörülmektedir. Geçici madde 1’de, 4389 sayılı Kanunda olduğu gibi, bu<br />

kanuna göre çıkarılacak yönetmelik, tebliğ ve kararlar yürürlüğe girinceye kadar,<br />

kaldırılan hükümlere dayanılarak çıkarılan düzenlemelerin bu Kanuna aykırı olmayan<br />

hükümlerinin uygulanmasına devam olunacağı öngörülmektedir. Yine de aynı maddede,<br />

bu kanunda öngörülen düzenlemelerin bir yıl içinde yürürlüğe konulacağı hükme<br />

bağlanmıştır.<br />

Basel kriterlerinin en önemli prensiplerinden birisi, bankanın mali bünyesinde<br />

zayıflamalar olması durumunda gözetim otoritesine yasal önlemler alma yetkisi veren<br />

22. prensiptir. Düzenlemelere aykırı uygulamalar olması ve mali bünyede zayıflamalar<br />

olması durumunda BDDK’ya yasal önlemler alma yetkisi verilmektedir. Denetlemeler<br />

sonucu alınacak tedbirlerle ilgili olarak daha ayrıntılı düzenlemelere gidilmekte, eski<br />

kanunla bakana verilmiş olan yetkiler BDDK’ya devredilmektedir. Yeni Kanun’un 14.<br />

maddesinde alınacak tedbirler açıklanmakta ve BDDK’ya geniş yetkiler verilmektedir.<br />

Kurum, bir bankanın;<br />

• Likidite sorunlarını çözmesi için alınması istenen tedbirleri kısmen ya da<br />

tamamen almadığını, bu tedbirlerin kısmen veya tamamen alınmış olmasına<br />

rağmen mali bünyesinin bu tedbirler alınsa dahi güçlendirilemeyecek derecede<br />

zayıflamış olduğunu,<br />

• Yükümlülüklerini vadesinde yerine getiremediğini,<br />

• Bu madde hükümlerinin uygulamasında Kurulca belirlenecek değerleme<br />

esasları çerçevesinde yükümlülüklerinin toplam değerinin varlıklarının toplam<br />

değerini aştığını,<br />

• Faaliyetine devamının mevduat sahiplerinin hakları ve mali sistemin güven ve<br />

istikrarı bakımından tehlike arz ettiğini,<br />

tespit ettiği takdirde, en az beş üyenin aynı yöndeki oyuyla alınan kararla temettü hariç<br />

ortaklık hakları ile bankanın yönetim ve denetimini Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na<br />

198

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!