çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ...

çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ... çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ...

library.cu.edu.tr
from library.cu.edu.tr More from this publisher
19.07.2013 Views

Tablo 3: 1988 Basel I Kriterine Göre SYR’nin Hesaplanması A. Ana Sermaye (1.Kuşak) • Ödenmiş sermaye • Yedek akçeler • Kamuya açıklanmış rezervler(dağıtılmamış karlar) B. Katkı Sermaye (2.Kuşak) • İhtiyari rezervler • Yeniden değerleme • Genel karşılıklar • Sermaye benzeri krediler C. Sermaye = (A+B) D. Sermayeden İndirilen Kalemler • Şerefiye • Mali iştirakler E. Sermaye Tabanı = (C-D) F. Toplam Risk Ağırlıklı Varlıklar • Risk ağırlığı yüzde 0 olanlar • Risk ağırlığı yüzde 20 olanlar • Risk ağırlığı yüzde 50 olanlar • Risk ağırlığı yüzde 100 olanlar Minimum SYR = E/F= Toplam sermaye/Kredi Riski ≥ 8% Kaynak: BIS, 1988: 28 5.3.5. Basel I Kriterinn Piyasa Riskini Kapsayacak Şekilde Değiştirilmesi Basel standardı, uluslararası finansal sistemde yaşanan değişime paralel olarak finansal kuruluşların taşıdıkları riskleri daha iyi yansıtabilmesi amacıyla sürekli geliştirilmektedir. Bu çerçevede yapılan en önemli değişikliğin, 1996 yılında standardın piyasa riskini içerecek şekilde güncelleştirilmesi olduğu kabul edilmektedir. Bu konuda yayınlanan değişiklik metnine göre, standart kapsamındaki bankaların, 1997 yılının 158

sonundan itibaren SYR’nin hesaplanmasında kredi riski yanında piyasa risklerini de dikkate almaları gerekmektedir. Piyasa riski, bankaların bilanço içi ya da dışı pozisyonlarında piyasa fiyatlarında görülen değişiklikler nedeni ile karşılaştıkları kayıplar olarak tanımlanmaktadır. Faiz oranına bağlı enstrümanlar ve hisse senetleri ile döviz kurundaki değişikliklerden etkilenebilecek her türlü bilanço içi ya da dışı kalem bankalar açısından piyasa riski taşımaktadır. Standarda göre, faiz oranına duyarlı enstrümanların ve hisse senetlerinin taşıdıkları piyasa riski hesaplanırken, bu enstrümanların bankaların ticari defterlerinde yer alan güncel piyasa değerleri dikkate alınacaktır. Bazı bankalarda, ticari faaliyetler bankacılık faaliyetlerinden ayrı birimler tarafından gerçekleştirildiğinden, ticari defterlerde yer alacak faaliyetlerin tanımlanması gerekmektedir. Ticari faaliyetlerin gerçekleştirilme amacına göre tanımlanması en doğru yaklaşım olmakla beraber, bankalara piyasa riskine dahil edecekleri ticari olmayan faaliyetleri ve ticari faaliyetlerini garanti altına almak için kullandıkları bilanço içi ve dışı araçları belirleme konusunda inisiyatif verilmesi gerektiği kabul edilmektedir. Bu gibi durumlarda, gözetim otoritelerinin bankaları yakından izlemeleri ve sermaye miktarını en aza indirmeyi amaçlayan yaklaşımları engellemeleri gerekmektedir. Standarda göre piyasa riskinin ölçülebilmesi için öncelikle ticari defterlerde bulunan tüm kalemler piyasa değerleriyle ifade edilmelidir. Kur riski için sermaye gerekliliği hesaplanırken, bankanın yapısal olandan arındırılmış toplam yabancı para pozisyonu esas alınmaktadır. Piyasa riskinin hesaplanmasında bankalar konsolide bazda değerlendirilirler. Ancak, kimi yasal ya da pratik zorlukların olması halinde standart, işlemlerin grubun kalan kısmına karşı herhangi bir netleştirme yapılmaksızın ele alınmasını mümkün kılmaktadır. Bankalar piyasa riskinin ölçümünde iki farklı yaklaşım uygulayabilirler: Standart yaklaşım ve içsel modellerin kullanılması yaklaşımı ki, ikinci yaklaşımın kullanılması bankanın kimi koşulları sağlaması ve denetim otoritesinin açık onayı ile mümkündür. Aşağıda her iki yaklaşım detaylı olarak incelenmiştir (Basel Committe, 1996: 11). 159

sonundan itibaren SYR’nin hesaplanmasında kredi riski yanında piyasa risklerini de<br />

dikkate almaları gerekmektedir.<br />

Piyasa riski, bankaların bilanço içi ya da dışı pozisyonlarında piyasa fiyatlarında<br />

görülen değişiklikler nedeni ile karşılaştıkları kayıplar olarak tanımlanmaktadır. Faiz<br />

oranına bağlı enstrümanlar ve hisse senetleri ile döviz kurundaki değişikliklerden<br />

etkilenebilecek her türlü bilanço içi ya da dışı kalem bankalar açısından piyasa riski<br />

taşımaktadır.<br />

Standarda göre, faiz oranına duyarlı enstrümanların ve hisse senetlerinin taşıdıkları<br />

piyasa riski hesaplanırken, bu enstrümanların bankaların ticari defterlerinde yer alan<br />

güncel piyasa değerleri dikkate alınacaktır. Bazı bankalarda, ticari faaliyetler bankacılık<br />

faaliyetlerinden ayrı birimler tarafından gerçekleştirildiğinden, ticari defterlerde yer<br />

alacak faaliyetlerin tanımlanması gerekmektedir. Ticari faaliyetlerin gerçekleştirilme<br />

amacına göre tanımlanması en doğru yaklaşım olmakla beraber, bankalara piyasa<br />

riskine dahil edecekleri ticari olmayan faaliyetleri ve ticari faaliyetlerini garanti altına<br />

almak için kullandıkları bilanço içi ve dışı araçları belirleme konusunda inisiyatif<br />

verilmesi gerektiği kabul edilmektedir. Bu gibi durumlarda, gözetim otoritelerinin<br />

bankaları yakından izlemeleri ve sermaye miktarını en aza indirmeyi amaçlayan<br />

yaklaşımları engellemeleri gerekmektedir.<br />

Standarda göre piyasa riskinin ölçülebilmesi için öncelikle ticari defterlerde bulunan<br />

tüm kalemler piyasa değerleriyle ifade edilmelidir. Kur riski için sermaye gerekliliği<br />

hesaplanırken, bankanın yapısal olandan arındırılmış toplam yabancı para pozisyonu<br />

esas alınmaktadır. Piyasa riskinin hesaplanmasında bankalar konsolide bazda<br />

değerlendirilirler. Ancak, kimi yasal ya da pratik zorlukların olması halinde standart,<br />

işlemlerin grubun kalan kısmına karşı herhangi bir netleştirme yapılmaksızın ele<br />

alınmasını mümkün kılmaktadır.<br />

Bankalar piyasa riskinin ölçümünde iki farklı yaklaşım uygulayabilirler: Standart<br />

yaklaşım ve içsel modellerin kullanılması yaklaşımı ki, ikinci yaklaşımın kullanılması<br />

bankanın kimi koşulları sağlaması ve denetim otoritesinin açık onayı ile mümkündür.<br />

Aşağıda her iki yaklaşım detaylı olarak incelenmiştir (Basel Committe, 1996: 11).<br />

159

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!