çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ...

BIS (Bank for International Settlements) ülkelerinin merkez bankalarının bir araya
gelerek oluşturdukları uluslararası bir kuruluştur. Bankaların dünya çapında ortak
standartlarda çalışmasını sağlamak üzere, 1974 yılında BIS bünyesinde “Basel
Komitesi” oluşturulmuştur. Basel Komitesi tarafından 1988’de yayınlanan “Basel-1
Standartları” ile bankaların uymaları gereken çalışma kriterleri belirlenmiş ve
bankaların krizlere karşı dayanıklılığını artırmak üzere, banka sermayelerinin, riskli
aktiflere oranının yüzde 8’den az olamayacağını ifade eden sermaye yeterlilik rasyosu
getirilmiştir. Zamanla mali piyasaların daha da gelişmesi ve işlemlerin karmaşıklaşması
sonucu, Basel-1 kriterlerinin yetersiz kaldığı görülmüş ve yeni standartlar için çalışma
başlatılmıştır. Böylece “Basel-II Standartları“ ortaya çıkmıştır. Basel-II’nin, 2007 yılı
başından itibaren uygulamaya başlanması planlanmaktadır (TBB, 2004b: 6).
Risk ağırlıklarının saptanmasında OECD ülkelerine ayrıcalık tanıyan Basel I,
başlangıçta bankaların sadece kredi riskleri için sermaye gereksinimi tanımlamıştır.
1996 yılında yapılan değişiklik ve 1998’ de yürürlüğe giren şekliyle Basel I, kredi
riskinin yanı sıra piyasa riski içinde yasal sermaye bulundurmayı gerektirecek şekilde
yeniden düzenlendi. Ancak, kredi risk hesaplaması konusundaki bir takım eksiklikleri
nedeniyle Basel I ‘ in zaman içinde etkinliği azaldı (Beşinci, 2005: 1).
5.2. Basel Sermaye Yeterliliği Standartları ve Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Etkileri
Bir ülke ekonomisindeki tasarrufların doğru ve verimli yatırım projelerine
yönlendirilmesi ancak sağlıklı işleyen ve güvenilir bir finansal sistemin varlığı ile
mümkündür. Bankaların finansal sistemde ağırlıklı bir yere sahip olduğu dikkate
alındığında, sistemin istikrarlı ve güvenli işleyişi ülke ekonomisinin sağlıklı olmasını
doğrudan etkilemektedir.
Diğer sektörlerle karşılaştırıldığında, bankacılık sektörü yasal düzenlemelerin yoğun
olduğu bir sektördür ve bu durum sektörde 1980’li yıllardan sonra yaşanan
düzenlemelerin azaltılması uygulamalarına rağmen geçerliliğini korumaktadır. Bu
yoğun düzenleme ve denetimin gerekliliği konusunda farklı bakış açıları bulunmakla
beraber bu görüşlerin tamamı bankacılık sektöründe düzenlemelerin yapılmaması
141