çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü işletme anabilim dalı ...

Banka amaçlarının gerçekleştirilmesi ve faaliyetlerinin sürdürülmesi için iç denetim
sistemi önem arz etmektedir. İç kontrol sistemi beş katlı bir pramit şeklinde
düşünülebilir ve etkin bir iç kontrol sistemi birbirine geçmiş beş ayrı parçadan oluşur
(Frazier, 1998: 3). İç denetim sistemi birbirleriyle ilişkili beş temel unsuru aşağıda
belirtildiği gibidir (Basel Komite, 1998: 5):
• Banka yönetiminin gözetim faaliyetleri ve kurum içi denetim kültürü,
• Risk tanımı ve değerlendirme,
• Denetim faaliyetleri ve fonksiyonel ayrım,
• Bilgi erişim sistemi ve kurum içi iletişim,
• İzleme faaliyetleri ve iç denetim sisteminde hataların düzeltilmesi.
Önemli miktarlarda zararı olan bankalarda gözlenen problemler bu unsurlar kapsamında
sıralanabilir. Banka iç denetim işlevindeki performans, bilgi sistemleri ile yasal ve diğer
düzenlemelere uygunluğuna ilişkin amaçların gerçekleştirilmesi yukarıdaki beş temel
unsurun etkin olarak çalışmasına bağlıdır.
3.10.1. Banka Yönetiminin Gözetimdeki Rolü ve Kurum İçi Denetim Kültürü
İç kontrol pramidinin tabanını oluşturan kontrol çevresinin veya diğer bir değişle
kontrol ortamının uygun bir yapıda olması, etkin ve güvenilir bir iç kontrol sisteminin
kurulması ve çalıştırılması için gereklidir. Organizasyon yapısı, personelin yeterliliği,
yetki ve sorumluluk devrinin şekli, bütçe ve raporlama ve iç denetimin etkinliği kontrol
ortamını etkileyen belli başlı faktörlerdir (Güredin, 1994: S.174). Bunun dışında,
özellikle son yıllarda bankalardaki bilgi-işlem süreci ve bilgi-işlem sistemlerinin
niteliği, tüm kontrol çerçevesi içerisinde en çok ağırlık kazanan unsurların biri haline
gelmiştir.
Gerekli kontrol ortamının oluşturulması banka yönetiminin sorumluluğundadır. Etkin
bir iç kontrol sisteminin oluşturulması için, başta banka yönetim kurulu olmak üzere
tepe yönetim bankada kontrol ortamının kurulup işletilmesine önderlik etmelidir.
82