Prof. Dr. Mehmet ÖZMEN - Çukurova Üniversitesi

düşündüler, nihayet karar verdiler:Baba Mozart, yalnız bırakmaya kıyamadığı yirmi yaşındaki oğlunu annesine emanet
ederek iş aramaya başka kentlere göndermeye razı oldu.” (NN-DM)., “Pazar sabahı erkenden ailecek uyandık.” (Mİ-DHB).,
“Biz, ailecek buralı sayılıyoruz efendim.” (TDK.-ÖÖ).
→ dön-, düşün-, eğlen-, görüş-, götür-, uyan-, yerleş-. ║ bir arada olun-, bir yerli sayıl-
, (geceyi) geçir-, karar ver-.
akabinde:⌠4⌡/Arkasından, hemen arkadan, ardından, hemen ardından./ “Akabinde Kaan
Arslanoğlu'nun farklı bir görüşle ortaya çıktığını gördük.” (ZA-MAAİ)., “Bazen çekip gitmeyi kuruyordu, fakat akabinde
bunun saçmalığını kendi de idrak ediyor, "aptallığın âlemi yok, deli olma oğlum" diye bu tasavvurundan çabuk
vazgeçiyordu.” (HT-KSA)., “Kendi ölümüne değil, benim parasızlığıma üzülmüş, ağlamış, akabinde hemen teslim olmuş.”
(FA-GGİ).
→ gör-. ║ idrak et-, teslim ol-, vazgeç-.
akıbet:⌠4⌡/2. Sonunda, önünde onunda./ “Akıbet hekim geldi.” (YKK-KK)., “Akıbet saat yedi
buçukta oyun nihayet buldu.” (YKK-KK).
→ gel-. ║ karar ver-, nihayet bul-, mecbur et-.
akıllıca:⌠6⌡/2. Akla yakın, doğru bir biçimde, akılane./ “Barınmak... daha daha, dişisini arayıp
bulmak... Bütün bunları domuzdan daha akıllıca düzenleyemez miydi?” (RI-KG)., “Ne olur bu kadar doğru, gerçekçi,
akıllıca konuşma Alyoşa!” (OB-EA)., “Sense, derli toplu, akıllıca, ölçüyü kaçırmadan sevdin beni.” (İA-ÖEK).,
→ düzenle-*, düzenlen-, konuş-, kullan-, sev-. ║ plan yap-.
akıllı uslu:⌠5⌡/2. Akıllı olarak, yaramazlık yapmadan, {usturuplu bir biçimde.}/
“Kendini topla da akıllı uslu çalış.” (SA-KY)., “Hayreti En zekî ve güzel kızları bile dinlemekten sıkılan, kadınlarla yalnız
âşıkdaşlık etmekten hoşlanan ben; ciddî konuşan kadınlara için için gülen ve onları baştan çıkarmak için plânlar yapan ben
bu genç kızın basit sözlerini samimî bir alâka ile ve akıllı uslu dinliyordum.” (SA-K/S)., “Şöyle akıllı uslu yazsam da fiili
hep sonuna bıraksam cümlenin, olmuyor mu sanki?” (NA-KD/A).
→ çalış-, dinle-, konuş-, yaz-. ║ evlilik yap-.
akın akın:⌠27⌡/Arkası kesilmeyen kalabalık öbekler durumunda./ “Akın akın millet
geliyor, hepsi tâ nerlerden geliyor.” GY-H2)., “Herkes sandallarla akın akın Göksu'ya gidiyor.” (GY-KO)., “Köprüden akın
akın halk, üstünden de rükûb-ı umûmîye mahsus tayyareler geçiyordu. (YKB-Aİ)., “Rum gençleri, yalnız gençleri değil, eli
silah tutanların çoğu akın akın Pontus ruhunu gerçekleştirmek için Trabzon'a koşuyordu.” (TB-KA)., “Fırat'ın en kalın
kollarından biri olan alabalıkh Tohma Çayı'yla... akın akın İstanbul'a, bir çağlayan gibi boşalır, boşalıyor.” (CS-GC).
→ gel- [12], git- [4], geç- [3], koş- [3], boşal- [2], dol-, gir-, ilerle-. ║ üye ol-.
⇒ akın akın gelmek.
akilane: Ø
aklen: Ø
aklınca:⌠12⌡/Düşüncesine göre, aklı sıra./ “Beni karalıyor aklınca.” (ZA-MAAİ)., “Anlaşılan
aklınca alay etti galiba pezevenk!” (ÇA-BAG)., “Aygırın aklı oynadı; Ayşen'in aşağıya inmesini sabırsızlıkla bekliyor,
64