Prof. Dr. Mehmet ÖZMEN - Çukurova Üniversitesi

→ çalış-, dur-, yaklaş-, yönel-. ║ içki iç-.
ağız ağıza:⌠3⌡/Ağzına kadar, tamamen./ “Ardiyeler ağız ağıza dolmuştu.” (SFA-HBSK).
→ dol- [3].
→ ağız ağıza vermek (veya konuşmak).
⇒ ağız ağza dolmak.
ağızdan:⌠3⌡/Sözlü {olarak}./ “Onlara ağızdan ve kendine yürekten anlatıyordu.” (YKK-A)., “Haydi -
dedi-, kız, şimdi benim bu çaldığımı sen ağızdan söyle, ben de gene çalgı ile çalayım.” (OCK-Ç).
→ anlat-, söyle-, gönder-.
ağızdan ağıza:⌠6⌡/Herkes birbirine söyleyerek./ “Gelgelelim, öldürmekle iş bitmemiş. Çünkü,
ölen kişinin sözleri ağızdan ağıza yayılmış.” (AN-MB)., “Bu fıkralar toplumda öyle tutulmuştu ki, durmadan üretilerek
çoğaltılıyor, ağızdan ağıza bütün ülkede söyleniyordu.” (AN-MB)., “Hakkında birtakım bilgiler kaynak gösterilmeksizin
ağızdan ağıza intikal ediyor.” (CKM).
→ yayıl- [3], söylen- [2]. ║ intikal et-.
→ ağızdan ağıza dolaşmak (veya geçmek).
⇒ ağızdan ağza yayılmak, ağızdan ağza söylenmek.
ağrısız:⌠1⌡/2. Ağrı vermeden, {ağrı çekmeksizin}./ “Bu dakka, bu saniye kadınlar ağrısız
doğurdu ve hiçbir sokaktan geçmedi cenaze arabası.” (NH-YŞ).
→ doğur-.
ağzı açık:⌠13⌡/2. Hayranlıkla, büyülenmiş olarak./ “Karşısındaki Saraylı kadını ağzı açık
dinliyordu.” (HT-M)., “Cambazın numaraları birbirine benzese de tekdüze olsa da izleyiciler ağzı açık bakıyorlardı.” (İS-
DÖV)., “İhtiyar, Bekir'in ayaklarında, alnım Bekir'in çarıklarına sürterken, genç sessizce duruyor, bir sersem gibi hissiz,
ağzı açık, çenesi katı, derin yeşil gözleriyle Ayşe'yi süzüyordu.” (CD-Oİ)., “Camlarda, yakın bir köyün, toprağa batıyor
hissini uyandıran, bacaları sipsivri dumanlı kerpiç damları; sığırlarını unutup, ağzı açık trene dalmış, çarıklı sığırtmaç.”
(Aİ-OKB).
→ dinle- [6], bak- [5], dal-, süz- {bakmak}.
→ ağzı açık kalmak.
⇒ ağzı açık dinlemek, ağzı açık bakmak.
ağzına kadar:⌠18⌡/Boş yeri kalmayacak biçimde./ “Sonra Laleli'ye, tramvaylar ağzına kadar
dolmuş.” (CK-BŞ)., “Hizmeteri sobayı ağzına kadar doldurmuş.” (EB-BG)., “Kalabalık gittikçe çoğaldı, alan ağzına kadar
doldu taştı.” (YK-KSİ).
→ dol- [10], doldur- [7]. ║ doldu taştı.
⇒ ağzına kadar dolmak (doldurmak).
ahbapça:⌠5⌡/Dostça, içten, teklifsizce./ “Kalan tütünle de iki kalın cıgara sardık, ahbapça
konuştuk.” (SFA-SS)., “Sonra ahbapça güldü. (SKA-GA).
62