Prof. Dr. Mehmet ÖZMEN - Çukurova Üniversitesi
Prof. Dr. Mehmet ÖZMEN - Çukurova Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet ÖZMEN - Çukurova Üniversitesi
adedî: Ø âdeta : Ø-- adetçe: Ø adım adım:⌠41⌡/Ağır ağır, yavaş yavaş. {aşamalı olarak}./ “Adım adım ilerliyordum.” (FE- HBM-O)., “Hareket Ordusu'na ait kuvvetler adım adım kışlaya yaklaşıyordu.” (AA-İGA).”Adım adım, bölüm bölüm baktı yeniden.” (FB-T)., “Kâhya sanki titriyerek -yüzde yüz titrerdi- gerilediği yerden adım adım sedire yanaşır bir iki banknot alıp aralık kapıdan çarçabuk sıvışırdı.” (EÖ-P/S)., “Adım adım bütün şehirleri, kasabaları zaptettik.” (YKK-Y). → yaklaş-* [11], bak- {incelemek} [2], gir- [2], yanaş- [2], yüksel- [2], araştır-, doğrul-, gerçekleş-, gerçekleştir-, gerçekleştiril-, gerile-, git-, gör-, kov-, oku-, oyna- (senaryoyu), planla-, planlan-, tüken-, uygula-, uzaklaş-, uzaklaştır-, yürü- (plan). ║ aklı karış-, (ileri) götür-, zapt et-. → adım adım gezmek, adım adım ilerlemek ⇒ adım adım yaklaşmak, adım adım izlemek. adımbaşı: Ø adına: Ø-- adı üstünde: Ø adıyla sanıyla:⌠8⌡/Bilinen ün ve nitelikleriyle./ “-Bana da adıyla sanıyla Çolak Salih derler.” (TB-KA)., “Bana kalırsa, adıyla sanıyla söylemiştir.” (UM-SP)., “Biriki tanesini de biliyorum adıyla sanıyla, nerden geldiklerini, ne mikrop olduklarını, geçmişlerini iyi biliyorum.” (OS-HT). → de- [5], söyle- [2], bil-. ⇒ adıyla sanıyla demek (söylemek). adilane: Ø affettuoso: Ø afra tafra: Ø agitato: Ø ağır:⌠14⌡/15. Yavaş./ “Arka arkaya dizilmişler ağır yürüyorlardı.” (YK-KSİ)., “Araba kalktı. Ağır gidiyorlardı.” (YA-AA)., “Orada dakikalar ağır ilerliyor.” (İA-GKD)., “Muhtar onları çileden çıkaracak kadar ağır konuşuyordu:-Adı mı?” (TB-KA). → yürü- [3], git- [2], ak-, çal-, davran- {hareket etmek}, geç-, ilerle-, işle- , konuş-, oku-, yap- (iş vb.). → agır ol!. ⇒ ağır yürümek. 60
ağır ağır:⌠363⌡/1.Yavaş yavaş./ “Adamı ittiğim gibi sokağa fırladım. Ağır ağır arsaya yürüdüm.” (EÖ-P/S)., “Ama ‘Merdiven’ yarın da düşmeyecektir dillerden:ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak.” (AO-NSBE)., Altı at ağır ağır ilerliyordu. (AS-YA)., “Ağır ağır gidiyordu.” (RHK-MH)., “Bana ağır ağır yaklaştın.” (OP-YH)., “Boğazın ortasından ağır ağır geçer ve uzaktan geçtiğinden ondan da ancak hafif bir pervane ve köpüklenen su sesleri duyulurdu.” (AŞH-BM)., “Aynı kişiler onu da aynı şekilde seyrettiler... Ağır ağır dönüyordu ipin ucunda.” (NB-DÜF)., “Basamakları ağır ağır indi.” (PC-K)., “Ama kızdı da... Ağır ağır konuştu:Bilmem ki, nasıl olur?” (AA-YÖT)., “Ağır ağır doğruluyorum yerimden.” (EB-BG)., “Büyük kapının arkasında, boğuk bir hırıltı ile anahtar döndü, sürgü çekildi, kanat titredi ve kapı masallardaki mağara kapıları gibi, ağır ağır açıldı.” (PS-SK)., “Ala gözleri süzülüverdi. Ağır ağır ayağa kalktı.” (YK-OD)., “Bir müddet genç kadının yüzüne baktıktan sonra ağır ağır devam etti:Bunun böyle olması korkunç bir şey...” (SA-İÇ). “Sevinçlerle acılar arasında, ağır ağır çıktı ortaya, zamanın içine yayıldı. (NM-TÖ2)., “Yemeğini ağır ağır yeyip bitiriyor Andronikos.” (BK-USBGA). ; /2. Yaklaşık olarak./ “Ø”. 1. ⌠363⌡→ yürü- [57], çık- (-i, -e, -den) [18], ilerle- [17], git- [14], yaklaş- [13], geç- [12], dön- [11], gel- [11], kalk- [10], in- (-i, -e, -den) [9], dolaş- [8], konuş- [8], uzaklaş- [6], yüksel- [6], açıl- (kapı vb.) [5], sallan- [5], doğrul- [4], oku- [4], ak- [3], iç- [3], kay- [3], tara- [3], tırman- (merdiven vb.) [3], ye- [3], aydınlan- [2], belir- [2], çevir- [2], çiğne- (lokma) [2], çöz- [2], gerçekleş- [2], gezin- [2], gir- [2], kapan- [2], kımılda- [2], mırıldan- [2], sol- [2], sön- [2], sür- [2], yudumla- [2], açıl- (lamba fitili), açıl- (motor), açıl- (sis), alış-, anlat-, ayrıl-, bak-, bit- (soy) {tükenmek}, boşal-, büyü-, çek- {taşımak}, çekil-, çök- {yaşlanmak}, çözül- (düğüm), dağıl- (gülümseme), değiş-, dikel- {ayağa kalkmak}, döndür-, düşün-, endişelen-, eri- {yok olmak}, geç- (zaman), geliş-, gerile-, giy-, gömül-, içil-, işle-, kaldır-, kapa- (kapı, perde vb.), kımıldan-, kıpırdan-, kıvrıl-, kurulan-, oluş-, öden-, öl-, salın-, saplan-, sar-, sıvazla-, soğu- (hava), sokul-, soy-, soyun-, sürükle-, sürüklen-, temizle-, topla-, tuşla-, uzat-, yalan-, yanaş-, yatış-, yerleş-, yırt-, yollan- {yola çıkmak}. ║ ayağa kalk- [3], devam et- [3], hareket et- [3], (ağzına) götür- [2], (başını) salla- [2], cevap ver- [2], (kar vb.) yağ- [2], yok ol- [2], (başını) çevir-, (başını) kaldır-, demir al-, (elbise) çıkar-, geri çek-, (geriye) dön-, (güneş) bat-, (havaya) kalk-, saç tara-, (kendini) hazırla-, (kulakları) uğulda-, ortaya çık-, sigara yak-, (soluğunu) topla-, terk et-, tespih çek-, (yerini) al-, (yerine) geç-, yol al-, yola düş-, yoldan çık-. ║ söküp çıkar-, yeyip bitir-. yaklaşmak. 2.⌠-⌡→ Ø ⇒ ağır ağır yürümek, ağır ağır (-i, -e, -den) çıkmak, ağır ağır ilerlemek, ağır ağır ağırca:⌠5⌡/3. Oldukça ağır, {yavaş bir} biçimde./ “Kafası çalışıyor mutlaka, ama biraz ağırca çalışıyor.” (PK-BCR)., “Sonunda durur ağırca...” (VT-BÖKDYO)., “Nevin ağırca yaklaşır, deminki biçimde çöker usulca adamın dizleri dibine...” (VT-BÖKDYO). 61
- Page 43 and 44: Gencan (2000:134), sözdizimsel iş
- Page 45 and 46: dile getirilmiştir. 5 Konumuzla il
- Page 47 and 48: sözlüklerde sözlükbirim olarak
- Page 49 and 50: Sözcükler arası tür geçişimi
- Page 51 and 52: ulunmadığı söz dizileri yukarı
- Page 53 and 54: Banguoğlu, karmaşık fiil adland
- Page 55 and 56: aşlık altında incelemiştir. Fii
- Page 57 and 58: Korkmaz, yukarıda özetle belirtti
- Page 59 and 60: değerlendirmelerini tarihsel bir b
- Page 61 and 62: türemiş ve birleşik fiillerin, s
- Page 63 and 64: zaman, kip, görünüş, kılını
- Page 65 and 66: Bağdaşık yapılar, dilde anlamı
- Page 67 and 68: irlikteliklerinden kaynaklanan ve k
- Page 69 and 70: literatürde bulunmamaktadır. Çı
- Page 71 and 72: anlamsal yöntemdir. Biz çalışma
- Page 73 and 74: Tezimizde belirteçler ile fiilleri
- Page 75 and 76: Ayın otuzu acele oldu ya! (F-BS) B
- Page 77 and 78: Ahmet Hamdi TANPINAR, Ahmet Muhip D
- Page 79 and 80: Halil İbrahim ÖZCAN, Halil UYSAL,
- Page 81 and 82: almaktadır. Toblo 3 de (Ana derlem
- Page 83 and 84: 28. doğru** 82 *6.5 533 29. yeni**
- Page 85 and 86: • Anlamı açık olmayan ortak k
- Page 87 and 88: DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İNCELEME (SÖZ
- Page 89 and 90: sorgula-, sömürül-, yönlendiril
- Page 91 and 92: yaşa-* [2] ağla-, anlat-, ayıpla
- Page 93: kötüleş- (durum), kuru-, lâcive
- Page 97 and 98: → konuş- [3], gül- [2]. ⇒ ahb
- Page 99 and 100: aklınca belli etmiyordu.” (RHK-B
- Page 101 and 102: ondan.” (İO-LBA)., “Şahinde i
- Page 103 and 104: 2.⌠11⌡→ kaç- [3], çarp- (ka
- Page 105 and 106: (YK-OD)., “Deniz bu ak kumsallar
- Page 107 and 108: anbean:⌠4⌡/1. Her an./ “Şeki
- Page 109 and 110: anlayışlı:⌠9⌡/3. Hoşgörül
- Page 111 and 112: → öl-, uyan-. ║ (tomurcuk) aç
- Page 113 and 114: olur korsan.” (FŞ-EF)., “Tam b
- Page 115 and 116: ⇒ ardı ardına sıralamak. ardı
- Page 117 and 118: arsızca:⌠4⌡/Arsız gibi, arsı
- Page 119 and 120: hoşlan-*, ısın-* {kabullenmek},
- Page 121 and 122: aşikâre: Ø ateşli ateşli:⌠2
- Page 123 and 124: aynen:⌠111⌡/Olduğu gibi, deği
- Page 125 and 126: ayrıcasız: Ø ayrıksız: Ø ayr
- Page 127 and 128: sebep ol-, şampiyon ol-, terk et-,
- Page 129 and 130: ar bar:⌠1⌡//Öfkeli ve yüksek
- Page 131 and 132: ⇒ başı boş dolaşmak. başı d
- Page 133 and 134: → anlat- [9], oku- [8], dinle- [3
- Page 135 and 136: ucuzla-, uğra-, ver-, ye-*, yor-,
- Page 137 and 138: fısılda-, gerin-, git-, gör-, he
- Page 139 and 140: → yapıp yakıştır-. bermutat:
- Page 141 and 142: ⇒ bilahare bildirmek. bilaistisna
- Page 143 and 144: in türlü:⌠2⌡/2. Birbirinden
adedî: Ø<br />
âdeta : Ø--<br />
adetçe: Ø<br />
adım adım:⌠41⌡/Ağır ağır, yavaş yavaş. {aşamalı olarak}./ “Adım adım ilerliyordum.” (FE-<br />
HBM-O)., “Hareket Ordusu'na ait kuvvetler adım adım kışlaya yaklaşıyordu.” (AA-İGA).”Adım adım, bölüm bölüm baktı<br />
yeniden.” (FB-T)., “Kâhya sanki titriyerek -yüzde yüz titrerdi- gerilediği yerden adım adım sedire yanaşır bir iki banknot<br />
alıp aralık kapıdan çarçabuk sıvışırdı.” (EÖ-P/S)., “Adım adım bütün şehirleri, kasabaları zaptettik.” (YKK-Y).<br />
→ yaklaş-* [11], bak- {incelemek} [2], gir- [2], yanaş- [2], yüksel- [2], araştır-, doğrul-,<br />
gerçekleş-, gerçekleştir-, gerçekleştiril-, gerile-, git-, gör-, kov-, oku-, oyna- (senaryoyu),<br />
planla-, planlan-, tüken-, uygula-, uzaklaş-, uzaklaştır-, yürü- (plan). ║ aklı karış-, (ileri)<br />
götür-, zapt et-.<br />
→ adım adım gezmek, adım adım ilerlemek<br />
⇒ adım adım yaklaşmak, adım adım izlemek.<br />
adımbaşı: Ø<br />
adına: Ø--<br />
adı üstünde: Ø<br />
adıyla sanıyla:⌠8⌡/Bilinen ün ve nitelikleriyle./ “-Bana da adıyla sanıyla Çolak Salih derler.”<br />
(TB-KA)., “Bana kalırsa, adıyla sanıyla söylemiştir.” (UM-SP)., “Biriki tanesini de biliyorum adıyla sanıyla, nerden<br />
geldiklerini, ne mikrop olduklarını, geçmişlerini iyi biliyorum.” (OS-HT).<br />
→ de- [5], söyle- [2], bil-.<br />
⇒ adıyla sanıyla demek (söylemek).<br />
adilane: Ø<br />
affettuoso: Ø<br />
afra tafra: Ø<br />
agitato: Ø<br />
ağır:⌠14⌡/15. Yavaş./ “Arka arkaya dizilmişler ağır yürüyorlardı.” (YK-KSİ)., “Araba kalktı. Ağır<br />
gidiyorlardı.” (YA-AA)., “Orada dakikalar ağır ilerliyor.” (İA-GKD)., “Muhtar onları çileden çıkaracak kadar ağır<br />
konuşuyordu:-Adı mı?” (TB-KA).<br />
→ yürü- [3], git- [2], ak-, çal-, davran- {hareket etmek}, geç-, ilerle-, işle- , konuş-,<br />
oku-, yap- (iş vb.).<br />
→ agır ol!.<br />
⇒ ağır yürümek.<br />
60
Change language