Prof. Dr. Mehmet ÖZMEN - Çukurova Üniversitesi

sorgula-, sömürül-, yönlendiril-, zorla-. ║ ikiye böl- {parçalamak, ayırmak} [2], hareket et-,
karar ver-, karşı dur-, mahkûm et-, rekabete giriş-, sahneden sil- {ortadan kaldırmak}, üstüne
çizgi çek- {yok saymak}, yüze vur-. ║ başını alıp git-.
⇒ acımasızca vurmak, acımasızca savaşmak.
acı tatlı: Ø
acilen:⌠8⌡/Çabucak, {bir an önce, vakit geçirmeden}./“İnsanlar rüyalarını acilen anlatmalı.”
(ŞY-1997)., “Lütfen, Sayın Felder, size vereceğim numarayı acilen arasın.” (AK-AA)., “Neden olmasın, olabilir de, en az beş
kilo vermem gerekiyor, acilen.” (İA-GKD).
→ gerek- [3], anlat-, ara-, git-, sok- {içeri almak}. ║ ameliyat et-.
⇒ acilen gerekmek.
âcizane:⌠3⌡/Söz söyleyen kimsenin kendi yaptıklarını abartmamak için kullandığı
‘âcizlere yakışacak biçimde’ anlamında bir nezaket sözü./ “Kâmran. Hem bu sanatı, âcizane ben
keşfettim.” (RNG-ÇK). “‘Hayır, şimdilik herhangi bir şeye inanmak âcizane haddime düşmemiş. Ama, her şeyi dikkate
almakta fayda var, değil mi?’” (PK-BCR).
→ haddine düş-*, keşfet-.
aç:⌠34⌡/5. Karnı doymamış olarak./ “İlk gün aç yattık…” (FO-KSA)., “İstersen işsiz dolaş, aç dolaş,
çıplak dolaş.” (AKB-BŞ)., “Mehtap da esmerin en incesi, hep öyle ince kalabilmek için âdeta aç geziyor….” (EI-NS).,
“Tümen aç gelmişti.” (TÖ-ŞÇT). “Susuz kal!... Aç geber!...” (CK-YÖ).
→ yat- [7], gez- [3], kalk- [3], dolaş- [2], dön- [2], dur- [2], gel- [2], otur- [2], öl- [2], bul-,
büyü-, durul-, geber-, görün-, uyan-, uyu-, yaşa-, yürü-. ║ (geceyi) geçir-, fethet-, harman
döv-.
→ aç bırakmak, aç kalmak.
⇒ aç yatmak.
aç acına:⌠14⌡/Aç olarak bir şey yemeden./ “Haberiniz olsun, aç açına gideceksiniz buradan, aç
açına geldiğiniz gibi.” (AKB-BŞ)., “Bunlar o gece aç acına yatmışlar.” (PNB-AGUG)., “Yemek işi bir dert. Aç açına
yürünmüyor.” (EÖ-GSA).
salla-.
→ git- [2], yat- [2], bak-, bekle-, dolaş-, gel-, iç-, öl-, uzan-, uğraşıl-, yürü-. ║ orak
aç biilaç: Ø
açık:⌠4⌡/14. Doğru olarak, açıkça, {anlaşılır biçimde}./ “Kısa ve açık anlatalım:‘Kadınlaşınca
hoşlaşırlar.’” (AB-BBYŞ)., “İnsan, açık düşünmeli açık söylemeli, derdi.” (RNG-YG)., “Derken, sözlerini açık ve net
işittim:- İşte bu nedenlerden ötürü, benimle evlenmeni istiyorum.” (EI-KA)., “Açık sordum, açık söyle Küçük Ağa.” (TB-
KA).
→ anlat-, düşün-, işit-, sor-.
55