Prof. Dr. Mehmet ÖZMEN - Çukurova Üniversitesi

aşlık altında incelemiştir. Fiillerle ilgili yaptığı değerlendirmede Bilgegil’in de genel olarak
fiillerle ilgili diğer dilcilerin çizdiği çerçevenin dışına çıkmadığı görülür.
Bozkurt (2000:19-24), fiilin bilinen değerlendirmeleri üzerinde durmuş, fiillerle ilgili
çekim ve çatı kavramlarını da değerlendirmiştir (2000:153-161). Ayrıca betimlemeli fiil
başlığı altında bilinen yeterlik, tezlik, sürerlik ve yakınlık fiillerini sıralamıştır (2000:258-263).
Yine Bozkurt, oldukça kısa bir biçimde, birleşik sözcük bahsinde, yardımcı fiillerle kurulan
birleşik fiiller’e (emret-, zannet-, vb.), betimlemeli fiiller’e (bakakal-, alıver-, düşeyaz-, vb.)
ve kalıplaşmış söz birlikleri’ne (söz at-, kötülük et-, ant iç-, vb.) değinmiştir. Bozkurt eserinde
konuları genelde kendince bir değerlendirme yöntemiyle ele almıştır.
Koç (1990:231-342) fiilleri biçim bakımından bilenen sınıflandırmaya bağlı kalarak
değerlendirmiş, aynı tutumu birleşik fiiller için de ortaya koymuştur. Koç’un fiil çekimleri
için ortaya koyduğu değerlendirmeleri de diğer dilcilerinkinden ayrı düşünemeyiz.
Korkmaz (2003:525-1043), fiille ilgili bilinen kavramlaştırmanın ardından yine
bilenen yapı özelliklerini sıralamış onları basit, türemiş ve birleşik fiiller olarak üç başlık
altında ayrıntılı olarak incelemiştir. Öte yandan Korkmaz, fiilleri içerikleri bakımından oluş
bildiren, bir kılış ve kılınış bildiren, durum ve tasvir bildiren fiiller olarak diğer dilcilerden
biraz farklı bir bakış açısıyla değerlendirmiş, anlamlarına göre fiilleri ise, tek başlarına
anlamları olan ve adına esas fiiller dediği bir grupta; tek başlarına anlamları olmayan ancak
yanlarındaki isim unsuruyla birlikte bir işlev kazanan yardımcı fiiller olarak ikiye ayırmıştır.
Korkmaz eserinde aşağıda etraflıca belirteç-fiil ilişkiselliği boyutundan değerlendireceğimiz
ve başka dilbilgisi yazarlarının eserlerinde sınırlı olarak konu edinilen fiillerin kılınış ve
görünüş özelliklerine de etraflıca değinmiştir.
Öte yandan, Korkmaz (2003:150-157), birleşik sözcükler arasında diğer tüm
sözcükleri değerlendirdiği gibi, birleşik fiilleri “…bir ad ile bir yardımcı fiilin, iki ayrı fiil
şeklinde yahut da ad soylu bir veya birden çok sözcük ile bir esas fiilin birleşmesinden oluşan
ve tek bir kavrama karşılık olan fiil türleridir” (2003:150) olarak tanımlamıştır. Korkmaz,
birleşik fiilleri dört alt başlık altında değerlendirir. Birinci grupta bir ad ve/ve ya sıfat ile et-,
ol-, bul-, bulun-, buyur-, eyle-, kıl-, yap- yardımcı fiillerinin birleşmesiyle oluşan fiiller (hasta
ol-, göz et-, ah eyle-, tatil yap-, namaz kıl-, boş bulun-, vb.) yer alırken, ikinci grupta karmaşık
fiil olarak da adlandırılan sıfat fiillerle yardımcı fiillerin oluşturdukları birleşik fiiller yer alır.
Bunlar: öncelik fiilleri (-mış ol- : anlamış ol-, vb.), alışkanlık fiilleri (-Ir ol-, -mAz ol- : bilir ol-
, okumaz ol-, vb. ), niyet fiilleri (-AcAk ol-, -IcI ol-, -AsI ol-, -ImsAr ol- : alacak ol-, gidici ol-,
alası ol-, alımsar ol-, vb.) olarak adlandırılmıştır. Diğer taraftan Korkmaz, üçüncü bir birleşik
fiil yapısı olarak iki fiilin birleşmesinden oluşan tasvir fiilleri’ni değerlendirmiştir. Korkmaz,
21