Prof. Dr. Mehmet ÖZMEN - Çukurova Üniversitesi

gayrı bu Türk milletiyle başa çıkılmaz, demiş.” (YK-OD)., “Döktükleri hakikat cevherlerini birdenbire idrak ve kabul
etmeyenler olursa dövecek gibi üstüne yürürler. Değiştirelim gayrı bu kafaları.” (RNG-YG).
→ git- [8], gel- [3], yet- [3], bak-* [2], dayan-* [2], dur-* [2], kavuş- [2], ara-*, ayrıl-*,
bekle-*, bırak-, bil-*, bit-, bul-, dağıl-, dön-, gel- (mevsim), ılıklaş- (hava), iç-*, iste-*, kal-,
kes- (konuşmayı), konuş-*, sat-, unut-, var-, yakış-*, yıpran-, yorul-. ║ adam ol-, başa çıkıl-*,
boş dur-*, dikiş tuttur-*, kaybet-, gözünü aç-, hayır çık-*, kafayı değiştir-, korku kal-*, selamı
sabahı kes-, ses çıkar-*, yol bul-.
gayri:⌠79⌡/Gayrı/ “Yetti gayri Meryem, yetti.”. (EI-NS)., “Ben gideyim gayri”. (YK-İM1)., “Durmuş Ali
dayanamadı: Öldü gayri?” (YK-İM1)., “Bırak gayri, deli dağlar söylesin, Deli Memet duruldu desin.” (FHD-YM)., “Kırk
yıldır kocadık gayri der durun...” (TB-KA)., “FADİME NİNE: Ee, yetti gayri muhtar! Gözümüz açıldı gayri.” (RB-SN).,
“‘Bunlar, muharebeyi iyice öğrendiler gayri...’ dedi. ‘Sayende Efem...’ diye takıldılar. (SK-D)., “Kılıç gibi gelmiş kış Gece
yollarda giderim Gündüz ormanlardır yerim gayri iflah olmam Yerim kel dağlardır!” (İB-E)., “Aklım başıma geldi gayri!”
(FB-ID).
→ yet-* [16], git- [5], öl- [4], koca- [3], bırak- [2], bil-* [2], iste-* [2], kal-* [2], sev-* [2],
bekle-, büyü-, çalış-*, çekil-*, dayan-*, de-*, dinle-, gör-*, götür-, kalk-, kıpırda-*, kurtar-*,
kurtul-*, mızıldan-*, öğren-, sus-, usan-, üz-*, yaşa-*, yaşat-*, yat-, yekin-, yorul-. ║ iflah ol-
* [2], gözü açıl- [2], ağzını aç-*, aklı başına gel-, ava çık-*, bıçak kemiğe dayan-, çıtı çık-*,
çok ol-, hasret git-, mahvol-, sırası gel-, tasa et-*, tövbe et-, vız gel-, yüz yüze bak-*, yüzüne
bak-*. ║ şaşırıp kal-.
⇒ gayri yetmek.
gayriihtiyari:⌠17⌡/İstemeksizin, düşünmeden, elinde olmadan./ “Homongolos «aman!» diye
feryat etti. Gayriihtiyarî baktım.” (RNGBKD)., “Kabak çekirdekçi! Gayriihtiyarî o bir adam mı? diyecektim.” (GY-H1).,
“Senelerden beri her şeyden uzak, münzevi yaşayan ihtiyar, onu gördüğü zaman birdenbire şaşırdı, gözleri birdenbire açıldı,
ve dudakları gayriihtiyarî söylendi: - Kimsiniz siz?” (KHK-YAH)., “Okuduğu mana, kendisini büsbütün şaşırtıyor ve
gayriihtiyari elindeki müsveddeleri Atatürk'e uzatıyor.” (EK-DT..A).
→ dur- [3], aban-, bak-, çekin-, de-, düş-, gör-, gül-, karşılaştır-, kes- (konuşma),
söylen-, uzat- (elindekini), yaklaş-. ║ eli git-, karşılık ver-.
gece**:⌠384⌡/4. Gece vakti, geceleyin./ “Gece kaçta geldin, ağzımı açıp da bir şey mi söyledim.” (ÇA-
BAG)., “Gece uzun müddet uyuyamadım.” (GY-GH)., “"Manastır'a gece girdik. Gece çıktık Manastır'dan.” (AB-YÖBV).,
“Ayakta bir müddet durdular. Gece kalacak mısınız?” (KT-Gİ)., “Bu değişikliği, Gevenli, ancak köye döndüğü gece
öğrenebildi.” (MŞE-MA)., “Hava, gece lodosa çevirmişti.” (AHT-H)., “Hayrola... gece rüya mı gördün?” (KT-Gİ).
→ gel- [7], uyu-* [4], çık- [3], gir- [3], kal- [3], dön- [2], duyul- [2], git- [2], öğren- [2],
öldür- [2], yürü- [2], ayrıl-, başla-, bul-, çalış-*, dağıt-, diril-, dönül-, döv-, gez-, gör-, görün-,
iç-, irkil-, kaçır-, konuş-*, otur-, öldürt-, uyandır-, yakala-, yat-*. ║ (çiğ) yağ-, uyku tut-*,
gözünü uyku tut-*, (hava) lodosa çevir-, nur dökül-, rahatsız ol-, rüya gör-, düşüne gir-.
221