Prof. Dr. Mehmet ÖZMEN - Çukurova Üniversitesi

diz boyu: Ø
diz dize:⌠17⌡/Dizleri birbirine değecek biçimde, birbirine yakın olarak (oturmak)./
“Halbuki söz vermişti, gelmesi lazımdı; diz dize oturmalı, göz göze bakmalıydık.” (Aİ-YK)., “Salkım salkım yıldızlar bize
bütün sarhoşluklarını dökecek diz dize geliriz eski günahlarla” (İB-E)., “Yine omuz omuza, nefes nefese, saç saça, diz dize
gidiyorlardı.” (KK-SE)., “Geçen yıl çok sevdiğim, özlediğim şair bir kızım evime geldi, onunla iki gün diz dize yaşadık.”
(BŞ-DKO).
→ otur- [13], gel- [2], git-, yaşa-.
⇒ diz dize oturmak.
dizi dizi:⌠10⌡/2. Dizilerek, dizim dizim, diziler durumunda./ “Gelip gelip, dizi dizi bu yeni
açılan yoldan geçiyorlar...” (NM-TÖ2)., “Fişlerini dizi dizi cüzdanlarına yerleştiriyorlar.” (NM-TÖ2)., “Suların altında,
kilimin çizgileri boyunca dizi dizi koşuyorlar.” (GY-H2).
→ geç- [2], yerleştir- [2], dol-, doldur-, gel-, koş-, parla-, sırala-.
dizim dizim:⌠1⌡/2. Dizilmiş olarak, dizi dizi./ “Sanki:Onların ataları Eren köy'lerde eski
saraylarda, dizim dizim salınırlardı.” (F-PY).
→ salın-.
diz üstü:⌠15⌡/2. Dizleri yere gelecek biçimde./ “Doğuş anını kendi kaleminden okuyalım:Hıçkıra
hıçkıra ağlayarak kapıya dizüstü düştüm.” (AO-ZS)., “Kadınlarla birlikte dizüstü oturdu sofranın başına.” (EÖ-P/S).,
“Enver, duvarın gerisinde dizüstü duruyor.” (CD-Oİ)., “Muhtar öfke içinde bir gidip, bir geliyor, ocağın yanında elleri
arkasına bağlı, dizüstü çöküp oturmuş Koca Halile başını kaldırıp da bakmıyordu.” (YK-OD).
→ düş- [3], otur- [3], dur- [2], gel- [2], dal-, kalk-, yıkıl-. ║ af dile-. ║ çöküp otur-.
→ diz üstü çökmek.
dobra dobra:⌠9⌡/Sakınmadan, çekinmeden (söylemek, konuşmak)./ “Beni kentteki
olayların etkisinden sıyırmak, o yörenin bu kentten farklı olduğunu anlatmak için dobra dobra konuşuyordu.” (FA-SUYK).,
“Bir tek Aziz Nesin, "ben tanrıtanımazım" derdi dobra dobra.” (MU-BDA)., “«Otobiyografi» şiirinde bir gerçeği kendi
vurguluyor dobra dobra:Kadınlarımı aldattım.” (RE-G).
→ konuş- [4], de-, sor-, söyle-, vurgula-, yaz-.
⇒ dobra dobra konuşmak.
doğaçlama:⌠1⌡/2. O anda, birdenbire, içine doğduğu gibi./ “Kimini bir çırpıda, doğaçlama,
başarıyor.” (GY-H2).
→ başar-
doğaçtan:⌠1⌡/Birdenbire, düşünmeden, içine doğduğu gibi (söylemek, konuşmak),
irticalen./ “Muhaliflerin ileri gelenlerinden Erzurum mebusu Hüseyin Avni Bey, Ziya Hurşit (İzmir'de asıldı), Mersin
mebusu Selahattin Bey doğaçtan (irticalen) uzun uzun konuşurlardı.” (SB-HAY).
→ konuş-
189