Prof. Dr. Mehmet ÖZMEN - Çukurova Üniversitesi

cansız:⌠7⌡/3. mec. Güçsüz, mecalsiz bir biçimde./ “Yarı ölü gibi, uyurgezer, cansız
dolaşıyordu.” (YK-BE)., “Kol cansız sarkıyordu.” (TU-BŞ)., “Operatör de taşı daha hızlı kafasına indirip, onu cansız
bıraktı.” (AN-MB)., “Yasımız mı var da böyle cansız çalıyor, çaldırıyorsun?” (FB-T).
→ bırak-, çal- (müzik), sark-, dur-, sark- (kol), dolaş-. ║ kalakal-.
cansiparane: Ø
capcanlı:⌠2⌡/2. Çok canlı bir biçimde./ “Daha önceleri fısıltılarla gizli gizli konuştuğu, kalbini
açtığı Kuyu Cini'ni ilk kez karşısında böyle capcanlı görüyordu Ali.” (MM-ÜAKO)., “Bunadı amma, soyumuz icabı, hâlâ
kadınlığının bir tarafı capcanlı duruyor.” (NH-YM).
→ dur-, gör-.
car car: Ø
carcur (II):--
→ cancur etmek.
cartadak:⌠1⌡/Birdenbire ve gürültü ile, cartadan./ “İmkânsız... Höst, yırtarım kara ağzını senin
cartadak...” (KT-YS).
→ (ağzını) yırt-.
cartadan: Ø
cayır cayır:⌠51⌡/Şiddetli, çabuk ve etkili bir biçimde (yanmak, yırtılmak vb.)/
“Gövdelerimiz cayır cayır yanıyordu.” (EÖ-P/S)., “Ateş verip nasıl cayır cayır yakıyorum evini, malını, canını?” (FB-T).,
“Pezolar, kızlara hava atmak için, kanatlı, mor ışıklı arabalarının lastiklerim, parlak zeminde cayır cayır öttürdüler.” (MK-
AR)., “Cabbar:Yaktık. Cayır cayır yaktık, diye övündü.” (YK-İM1)., “‘Eğer beni kesersen cayır cayır yanarsın
cehennemde.’” (SD-K).
→ yan-* [29], yak- [11], yaktır-* [2], iç-, sat-, yak- (sevişmek), ye-. ║ alev sar-,
cehennemde yan-, içi yan-, lastik öttür-, (saçlarını) yol-
⇒ cayır cayır yanmak, cayır cayır yakmak.
cazır cazır:⌠1⌡/Güçlü ve sesli olarak (kaynamak, yanmak.)/ “Etlerini cazır cazır
yakacağım.” (FB-ID)
→ yak-.
cebren:⌠6⌡/Zorla./ “‘Kadınlarımız.. bağzıları bu hayattan bıktıkları için kaçıyorlar, bağzıları cebren
kaçırılıyor...’” (FO-KSA)., “Sis basar gövdemdeki gölgeni Cebren çatışır gitmekle/kalmak.”(ŞY-1997)., “Senden
şüphelendik, buralarda bu vakit ne dolaşırsın, gel, üstünü arayacağız!.. diye içeri alırlar, ayak direyecek olsa sille yumruk
cebren ve kahren çekerler, artık üstünde ne varsa, saat, kordon, tütün kesesi, kıymetli bir bıçak, hançer, yüzük ve daima her
şeye tercih edilen dolu bir altın kesesi alınır,” (REK-Y). “Ve Mehmet Ali Paşanın karargâh ittihaz ettiği Cağıaloğlu'ndaki
binaya giderek orasını cebren (zorla) işgal etti.” (SB-HAY).
→ alın- (elinden), çatış-, çek- (alıkoymak), kaçır-, kaçırıl-. ║ işgal et-.
155