Prof. Dr. Mehmet ÖZMEN - Çukurova Üniversitesi

in türlü:⌠2⌡/2. Birbirinden çok farklı biçimde, çok değişik biçimde./ “Bulurlar sabaha
siyah, çirkin bir balık olarak Açıklayamazlar artık beni bin türlü.” (ŞY-1999)., “Oyunun adı aynı kalır, topluluğa ve starlara
göre, bin türlü oynanır.” (AB-BBYŞ).
→ açıkla-*, oynan-.
biperva: Ø
bir**:⌠241⌡/10. Bir kez./ “Hele deneyin bir! Bir deneyin!” (TDK-KO)., “Şunu bileniniz varsa, bir
anlatın! dedi.” (KT-Gİ)., “…güneş mi kamaştırdı gözlerini, bedenini ne; önce bir gerindi, şaşırdı,..” (FO-KSA)., “Okuyan:
Sen bir karakola görünsen, dedi.” (NC-SY). ; /11. Sadece./ “Ø”. ; /12. Ancak, yalnız./ “Ø”. ; //Önce,
öncelikle, hele// “Gelen adaya bir bakıyor, hemen de, hiç durmadan, yangından kaçar gibi geldikleri tekneye doluşarak
arkalarına bakmada kaçıp gidiyorlar.” (YK-KSİ)., “Ah bir bilebilseydi bunları...” (TB-KA), “Ah şu sözü bir
hatırlayabilse!..” (Aİ-YK)., “Canım bir soralım hele, hanımı bilezikleri verecek mi?” (Mİ-DHB)., “Bir göz atalım.” (NC-
SY)., “Aman Bey'im ekin işini bir yoluna koyalım...” (KT-Gİ).
10.⌠15⌡→ dene- [3], anlat-, bağır-, bak-, dolaş-, ertelen-, gerin-, görün-, gözük-, sars-,
yutkun-. ║ güreş tut-, nara at-, telefon et-.
11.⌠-⌡→ Ø
12.⌠-⌡→ Ø
//…//⌠22⌡→ bak- [3], bil- [2], al-, atlat- (gün) {geçirmek} [2], dinlen-, düşün-, hatırla-,
konuş-, kurtul-, sars-*, sor-. ║ göz at- [5], yoldan çık-, işi yoluna koy-.
⇒ bir denemek, bir göz atmak, bir bakmak.
bir ağızdan:⌠73⌡/Hep birlikte, beraberce, hep birden./ “Biz ikimiz bir ağızdan "Böh!" diye
bağırıyoruz.” (FÇ-UV)., “Sonra bir ağızdan:‘Neden olmasın?’ dediler.” (GD-AK)., “Yalın ayak genç kızlar atının dizginini
yakalamış, kimi mahmuzuna dayanmış, yüzlerini ona emniyetle, muhabbetle çevirmişler, tehlikesiz ve dost, hepsi bir ağızdan
konuşuyor. (HEA-AG)., “Generalin sorusunu, adeta fısıldarcasına, bir ağızdan yanıtladılar:‘Her yerdeydik.’ (GD-AK).
→ bağır- [13], de- [6], konuş- [6], yanıtla- [5], bağrış- [4], söyle- [4], sor- [2], ağla-, atıl-,
başla-, çığrış-, gürle-, haykır-, haykırış-, homurdan-, oku-, sayıkla-, sayıştır-, solu-, sus-, takıl-
, tekrarla-, yankıla-. ║ şarkı söyle- [3], cevap ver- [2], türkü tuttur- [2], şikâyet et-, teşyir et-,
huuu çek-, karşılık ver-, dile getir-, dua oku-, feryat kop-, (ötmeye) koyul-, söze gir-, türkü
söyle-.
⇒ bir ağızdan bağırmak (bağrışmak), bir ağızdan demek (konuşmak, söylemek),
bir an:⌠1297⌡/Çok kısa bir süre için {içinde}/ “Durdu iki yaka, bir an durdu, Hayvanlar bile
gitmedi üstlerine.” (CK-BŞ)., “Nezahat hanım bir an düşündü:‘Sana Reşat Nuri Bey'in Yaprak Dökümü'nii vereyim’ dedi.”
(DÖ-GYKK)., “Bir an insanlara baktı.” (CD-Oİ)., “Bir an susuyor Mustafa, sonra bana dönerek. ‘Bu kaybolan kız, sizin
muhbiriniz miydi amirim?’ diye soruyor Mustafa.” (AÜ-SG)., “Haçça bir an durakladı:‘Bugün giysi mi yuyacağız, yoksam
ben Bayram'la orağa mı gideceğim?’" (FB-ID)., “Bir an sustum.” (GY-H1)., “Düş gördüğünü sanıyor bir an.” (NG-BKR).,
“Nimet Hanım bir an durakladı.” (NSÖ-AD)., “Bir an ürkünç bir sessizlik olur.” (OA-M)., “Yaşarla göz göze geldiler bir
an.” (OK-KT)., “Kumandan bir an durdu düşündü.” (SK-D).
109