Prof. Dr. Mehmet ÖZMEN - Çukurova Üniversitesi

(geri) dön-, göz gezdir-, (hesabı) çıkar-, (hesabı) iste-, kaybol-, (kucağına) al-, meydana getir-,
(mezar) kaz-, rapor yaz-, selam ver-, sıraya gir-, (sigara) söndür-, (sigara) yak-, tahliye edil-,
tekzip et-, tepesine çullan-, (valiz) hazırla-.
VÇ).
alelhesap:⌠1⌡/Hesaba sayarak./ “Sen şu çeki alelhesap alıver de....” (HT-KAD).
→ al- (çek).
alelhusus:⌠1⌡/Hele, özellikle, en çok./ “Alelhusus akım bir senenin tazyikini hissediyorduk.” (MŞE-
→ hisset-.
alelıtlak: Ø
alelumum: Ø
alelusul:⌠2⌡/1. Yol yordam gereğince, kurala uygun bir biçimde./ “Polis de askerler de bu
adamların 6-7 Eylül olaylarıyla uzaktan yakından hiçbir ilgisi olmadığını o kadar iyi biliyordu ki, değil mahkemeye verilmek,
çoğu alelusul sorguya bile çekilmemişti.” (MU-BDA). ; /2. Adet yerini bulsun diye./ “…belki birkaç kadın
dayanamayıp Elifle birlikte alelusul şöyle bir sızlanmış, yüzlerini avuçlarının içine hapsedip iki yana sallanmış, sonra da
yakacakları ağıtla kasabanın altını üstüne getirecekleri yerde ansızın susmuşlardı.” (HAT-KHK).
1.⌠1⌡→ sorguya çekil-*.
2.⌠1⌡→ sızlan-.
alenen:⌠15⌡/Açıktan açığa, herkesin gözü önünde, herkesin içinde, gizlemeden,
açıkça./ “Kumarhaneler kapandı, ama kumar aynen ve alenen oynanıyor, bu da bir eksik sayılmaz.” (FŞ-EF)., “Efendim,
dedi, bu kızla bu erkek, sokak ta alenen öpüştüler!” (MŞE-VÇ)., “Bu 1041 ramazanında ve Ramazan Bayramı'nda olanları
anlatırken Naima Efendi, ‘Nice erazil ve biedep cahiller ramazan günleri alenen oruç bozdular, sokaklarda, kahvehanelerde
tütün içtiler, alenen şenaati kabiha, fuhuş irtikâp ettiler, kimse menine kadir olmazdı’ diyor.” (REK-Y)., “Çiçek Pasajı'nda
bira içiyorlar; Galib'i 'alenen' suçlamasın mı?” (Aİ-OKB).
→ iç-, öldür-, öpüş-, satıl-, suçla-*, ye-. ║ ırzına geç-, imtina et-, irtikâp et-, (isyana)
başla-, izhâr et-, kumar oynan-, muhalefet et-, nutuk ver-, oruç boz-, taarruza geç-, tatbik
olun-, tütün iç-, yemin et-*.
alessabah: Ø
alev alev:⌠34⌡/1. Aşırı bir biçimde tutuşmuş olarak./ “Hamam, odunla ısıtılır, kurnalar, göbek
taşları, alev alev yanardı.” (UM-SP)., “…boya ve tinerlerle kendilerini alev alev yakar.” (CE-KBG)., “Yangın benim
neslimde tuttu, seninkinde alev alev gelişti!” (NFK-ST). ; /2. Vücut ısısı herhangi bir sebeple artmış bir
biçimde ve bu sebeple tende kızarıklık oluşarak, alaz alaz./ “Yanakları alev alev hissediyordu, bir an
önce gitmek ve olup bitenleri unutmak kaygısına kapılmış; çok ağır, çok güvençli adımlarla yol aldı.” (Sİ-ÖKS)., “Başım
alev alev yanıyor, dudaklarım titriyor, şakaklarım zonkluyordu.” (Sİ-ÖKS). ; //Aşırı bir biçimde, parıltılar
saçarak.// “ADAM:Bıçak.. O çakı yani. Avucumda alev alev yanıyordu.” (ÜA-TÖ)., “Taşbaşoğlu ona alev alev baktı.”
70