ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK ...

ortak bir yönü vardır. İki öyküde de öğretmenin yaşadığı olay üzerinden, sosyolojik bir
sonuç ortaya çıkar. Öğretmen, Türk çocuklarının eğitim gördüğü bir okulda
çalışmaktadır. Çocuklara kitap okutmak istemektedir. Onun bu çabaları öğrenciler
tarafından olumsuz bir tutumla boşa çıkarılır. Öğretmen şunu bilmektedir ki, çocukların
okumak istememesinin sebebi aileleridir. Onlara verilen öğütler, kitap okumanın
gereksizliği ve zararı üzerinedir. Burada yaşayan ailelere göre önemli olan para
kazanmaktır. Para kazanmak için de okumaya gerek yoktur. Nitekim kendileri de
okumadıkları halde para kazanıyorlardır. Çocuklarının da kendileri gibi olmalarını
istemektedirler.
Ailelerin bu tutumunun altında yatan bir neden de çocukları yabancı bir
kültürden “koruma” ve onların değişmelerinin önüne geçme isteğidir. Bu istek ailelerde
tutuculuğu ve içe kapanmayı beraberinde getirmiştir:
“Neden durmadan parayı öne sürüyorlardı, anlıyordum. Almanya para içindi.
Bunun dışındaki her şey bir gösterişti, kitap da!
Bir de bunca okuduktan sonra kitaba karşı çıkmak niyeydi? Daha çok okuma
isteği uyanmalıydı. Bu hava biraz belirmişti de. Derslikte, U-Bahn’da 77 , yolda
karşılaştıkça ilk sözleri okudukları kitap üstüne oluyordu. Nereden çıkmıştı bu?
Nur Parmak kaldırdı. Yüzünü kapayan başörtüsünün altından zor görünen
gözlerini yukarı kaldırarak:
‘Ailemiz de istemiyor kitap okumamızı’ dedi. Doğrusu buydu. Nur’un ailesi
onun kitap okumasını istemiyordu. Yaşar’ın ailesi de istemiyordu. Hakkı’nın,
Osman’ın, Rıdvan’ın...” 78 .
Yusuf Ziya Bahadınlı’nın eğitimle ilgili öykülerinde önemli bir nokta
anlatılanların öğrenci-öğretmen arasında ve bir kurum olarak okul içiyle sınırlı
kalmamış olmasıdır. Bu öykülerde eğitim kurumu ve buradaki ilişkiler toplumsal
yaşamın bir parçası olarak ele alınmıştır. Bahadınlı’nın öykülerinde okul ve buradaki
gelişmeler, ilişkiler aynı zamanda bir mücadelenin de yansımasıdır. Arka planda
anlatılan ve asıl belirleyici olan toplumsal durum okuyucuya başarılı bir şekilde
sezdirilir, yansıtılır.
77 U-Bahn: Metro
78 Yusuf Ziya Bahadınlı, “Işıltı”, Geçeneğin Karanlığında, s.94
29