ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK ...

sokakta, kilisede. Amerikan hastanesindeki Amerikalı hemşirelere herkes “miss” derken
onlar “kız hanım” derlerdi. Kentin tüm ticaretini, sanat çalışmalarını onlar yürütüyordu.
Antep dokumacılığı onların elindeydi. Sabunculuk, kuyumculuk, bakırcılık,
kunduracılık, terzilik, yapıcılık, taş yontuculuğu, tuğla-kiremit yapımcılığı, çilingirlik,
yazmacılık onların uğraş alanıydı. En büyük konaklarda onlar oturuyordu. Doktor, dişçi,
eczacı onlardandı. İlk, orta, lise, öğretmen okulları vardı. Fransız okullarına Türkler
çocuklarını göndermez ermeni çocukları giderdi. Şu Türk’tür, şu Ermeni’dir diye bir
ayrım yoktu.
‘Bunu böyle yapanların gözleri kör olsun’ dedi Hamparsum.
‘Hem de ne kör!’
192
‘İş mi yani, kendi evinden bir şey alacaksın, bir hırsız gibi, bir kaçak gibi,
kimseye görünmeden…’
bilemezsin.’
‘Kimseye görünmeden bir kaçak gibi. Sen olduğunu anlayınca nasıl üzüldüm
‘Dedim ya gülüm, kör olsun gözleri…’
Amerikalılar Antep’te bir kolej açmışlardı. Öğrencisi salt Ermeni çocuklarıydı.
Türkler çocuklarını göndermiyorlardı. Amerikalılar, Ermeni çocuklarına Ermenice
öğrettiler. Türklerden daha üstün, daha yetenekli olduklarını bellettiler. Bu topraklar, bu
zenginlikler Ermenilerin dediler. “Ya Ermenistan ya mezaristan”, koleji bitiren
gençlerin ülküsü oldu” 390 .
Lidya Gözleri Yaprak Yeşili’nde, Gülveli’nin Sarı Defter’inde anlatılan
olaylardan birinde Artin adlı bir Ermeni yer alır. Artin, Morbenek’e yakın bir Ermeni
köyündendir. Etraftakilerin baskısıyla adını değiştirir ve Mustafa yapar. Bu defa da ona
Gavur Mustafa derler 391 . Romanda Gülveli, farklı olduğu için bir insana yapılan bu
baskıları kınar ve çare olarak kimliğini yadsımanın faydasız ve yanlış olduğunu söyler.
3.5.2.3. Kürtler
Gemileri Yakmak romanında Antep’in kozmopolit yapısı içerisinde yer alan
roman kişilerinden bazıları da Kürtlerdir. Romanda yer alan Ermeniler, olay örgüsü
içinde işlevsel bir rol üstlenmezlerken Kürtler, Fransızlara karşı yürütülen mücadelede
390 Yusuf Ziya Bahadınlı, Gemileri Yakmak, s.70-71.
391 Bahadınlı, Lidya Gözleri Yaprak Yeşili, s.52.